استفاده از مدل شباهت به گزينه ايده‌آل اصلاحي جهت ارزيابي گزينه‌هاي مديريت سيلاب

Assessment of Flood Management Options by M-TOPSIS Model

استفاده از مدل‌هاي تصميم‌گيري چندمعياره به‌عنوان يك سيستم تصميم‌گيري در مديريت سيلاب، تاثير بسزايي دارد. در اين مقاله به‌منظور مديريت سيلاب در رودخانه گرگانرود، از مدل تصميم‌گيري چند‌معياره شباهت به گزينه ايده‌آل، در رتبه‌بندي هفت گزينه مديريت سيلاب شامل حفظ شرايط طبيعي، بهره‌برداري از سد گلستان، احداث گوره، احداث كانال انحراف، سامانه پيش‌بيني و هشدار سيل، استفاده از بيمه‌ سيل و سامانه پيش‌بيني و هشدار سيل همراه با بيمه‌ سيل استفاده شده‌ است. به‌منظور ارزيابي گزينه‌ها علاوه بر ارزش كمي معيارهاي اجتماعي، فني، اقتصادي و زيست‌محيطي، از وزن معيارها نيز استفاده شده‌ است. اين داده‌ها بر اساس قضاوت كارشناسي به‌دست آمده‌ است. به‌دليل محدوديت‌هاي مدل شباهت به گزينه ايده‌آل، از مدل اصلاحي آن استفاده شده و نتايج آنها با يكديگر مقايسه شده‌ است. نتايج نشان داد كه مدل اصلاحي هم در رتبه‌بندي و هم در تحليل حساسيت وزن معيار، بهتر از مدل قبلي آن عمل كرده‌ است. اين مدل اهميت بيشتري به معيارهاي اجتماعي و زيست‌محيطي مي‌دهد و براي رتبه‌بندي گزينه‌هاي مديريت سيلاب در اين مقاله توصيه شده‌ است.

The multi-criteria decision making model is an important tool for decision making in water resource management. In this paper, the TOPSIS model was used to rank seven flood management options in the Gorganrood river flood management project, including conservation of natural condition, Golestan reservoir management, levee construction, diversions-channel construction, flood forecasting and warning system, flood insurance, and integration of flood warning system and flood insurance. Economical, technical, social and environmental qualitative values and criteria weights were determined by expert judgment and used to evaluate options. Due to limitations in the TOPSIS model, the M-TOPSIS model was used and obtained results were compared with the TOPSIS model outputs. The results showed that the M-TOPSIS model would produce better results for ranking options and sensitivity analysis of criteria weights. Therefore, given the significance of social and environmental criteria, this model is recommended for ranking flood management options. كليدواژگان [English]