سينماي ايران در جست‌وجوي «ابژه غايب» نقد روانكاوانه فيلم سينمايي به همين سادگي

Iran cinema in search of “objet petit a” The critical Psychoanalysis of movie “how simple it is”

اين مقاله درصدد صورت‏بندي تحليل روانكاوانه‏اي از سينماي ايران در دهه هشتاد شمسي است. فيلم‏هاي شاخص اين دوره در فضايي توليد شده‏اند كه نظرگاه خويش را در بازنمايي زندگي روزمره و اخلاق‏‌زيستي طبقه متوسط‏ شهري برساخته‏اند. ازهمين‏رو، با انتخاب فيلم‏ سينمايي به ‏همين سادگي (به كارگرداني رضا ميركريمي/ 1386)، به‏‌مثابه نمونه‏اي از اين صورت‏بندي‏ گفتماني، به‏ تحليل گونه‏اي از بازنمايي زيست‌روزمره طبقه ‏متوسط ‏شهري پرداخته ‏شده است كه در اين دهه به ‏شكلي از پروبلماتيك ‏فرهنگ ‏ايراني مبدل ‏گشته‏اند. اين فيلم، از درون روايت خويش، اشاراتي دال بر توجه به ابژه‏هاي ‏غايبي دارد كه در گوشه و كنارهاي زندگي روزمره رسوخ كرده‌اند و از درونشان دلالت‏هايي شكل گرفته كه مسير امر روزمره را در جهت امر ناخودآگاه سوژه‏ رهنمون ‏كرده‏ است. اين‏ مقاله، با تحليلي ‏روانكاوانه، قصد آن دارد كه به تفسير و تاويلي از ابژه‏هاي ‏غايبي بپردازد كه زيست‏‌روزمره اين سوژه‏ها را (كه اغلب نيز زن‌اند)، آن‌گونه ‏كه در اين فيلم‏ها بازنمايي‏ شده، برساخت مي‏كند؛ ابژه‏هاي ‏غايبي كه در برساختن سوژه‏هاي خط‏خورده و ازهم‏پاشيده نقشي اساسي در زندگي روزمره امروزين بازي مي‏كنند.

The present article aims at giving a formative Psychoanalysis of Iran cinema in the 2000s. To the writer of the article, it seems that all distinct movies in this decade are produced in a kind of situation which is the representation of everyday-life and living ethics of the middle class citizens. Drawing on the movie “how simple it is” by Reza MirKarimy (2009) as a typical sample of discursive formation, the present study is to depict a standard analysis of everyday-life representation of the urban middle class which in this decade turned into an Iranian culturally problematic issue. By means of its internal narration, this film is indicating that “objet petit a” is penetrating through the everyday-life and within the “objet petit a” there are reasons formed which have directed the everyday affairs to the path of the unconscious affairs of subjectivity. The purpose of the present study is to expound the “objet petit a” based on a psychoanalysis perspective. According to the way movie represents the subjects, this research also intends to show how the everyday-life of the subjects dominated mainly by women is constructed and how “objet petit a” involved in split subjects plays key role in the current everyday-life.