مطالعه تطبيقي كيفيت زندگي شهري در ايران

The Comparative Study of the Quality of Urban Life in Iran

در دهه هاي اخير به دليل رشد شتابان شهرنشيني و افزايش نقاط شهري در سطح دنيا، مفهوم كيفيت زندگي شهري به طور گسترده اي وارد مباحث برنامه ريزي و مطالعات شهري شده است. هدف اين پژوهش، مطالعه تطبيقي كيفيت زندگي در شهرهاي كشور و روش تحقيق، توصيفي و شيوه نگارش، توصيفي و تحليلي و براي سنجش درجه كيفيت زندگي در شهرها از تكنيك تركيبي توسعه انساني استفاده شده است. در اين تكنيك 36 شاخص به كار مي رود كه در سه دسته شاخص هاي فرهنگي- اجتماعي، شاخص هاي جمعيتي - اقتصادي و شاخص هاي زيربنايي قرار دارند. نتايج به دست آمده نشان مي دهد كه: كيفيت زندگي شهري در شهرهاي مركزي و شمال كشور در تمامي بخش ها بهتر از ساير شهرهاي كشور مي باشد. بيشتر اين شهرها در دايره اي فرضي كه از اصفهان شروع مي شود و پس از گذشتن از تهران، قزوين و سمنان شهرهاي ساري، گرگان و رشت را در برمي گيرد، قرار دارند. شهرهاي نيمه شمالي و نيمه غربي كشور از لحاظ فرهنگي - اجتماعي و شهرهاي نيمه شرقي و نيمه جنوبي كشور از لحاظ اقتصادي وضعيت بهتري دارند. كيفيت زندگي در شهرهاي واقع در فاصله 100 تا 400 متر از سطح دريا در تمامي بخش ها نسبتاً مناسب مي باشد. همچنين شهرهاي 100 تا 250 هزار نفري از نظر فرهنگي و اجتماعي و شهرهاي بيش از يك ميليون نفري، از لحاظ اقتصادي وضعيت بهتري نسبت به ساير شهرها دارند.

In recent decades, the concept of quality of urban life has been entered into urban planning studies due to worldwide increasing growth of urbanization and cities. The aim of this research is comparative study of the quality of urban life in Iran cities. Using descriptive and analytic approach, a Composite Human Development Model is applied to assess urban life quality in Iran. This model uses 36 indicators in three social- cultural, population- economic and infrastructure categories. The results show that quality of urban life is better in the northern and central cities than the other ones. Most of these are located in the imaginary circle which starts from Isfahan, passes through Tehran and Semnan and finally ends to the northern cities of country. Cities in western and northern half of country have better social and cultural conditions, whereas the economic conditions are better in cities of southern and eastern part of country. The quality of urban life is relatively suitable in the cities with 100 – 400 Meters elevation above sea level. In addition, the cities having 100-250 thousands population are better in social and cultural view and cities with more than one million population have better economic condition than others.