رابطه پول و تورم در اقتصاد ايران: شواهدي بر اساس مدل P*

The Relationship between Inflation and Money in Iran: Evidence from P* Model

اين تحقيق با ديدگاه پولي در قالب مدل P* به آزمون پولي بودن تورم در اقتصاد ايران با استفاده از تكنيك هاي OLS و ARDL ، طي دوره زماني 87-1358پرداخته و لازم به ذكر است كه در اين تحقيق تنها مدل استاندارد P* (شكاف قيمت داخلي) مورد آزمون قرار گرفته و با توجه به اينكه شكاف قيمت داخلي متشكل از شكاف توليد و شكاف سرعت گردش پول است، لذا از روش فيلتر هودريك- پرسكات براي برآورد مقادير توليد بالقوه و سرعت گردش پول تعادلي استفاده شده است. نتايج حاصل از برآورد الگوهاي مختلف نشان مي دهد كه مدل استاندارد P* (شكاف قيمت داخلي) قادر به توضيح و پيش بيني تورم براي اقتصاد كشور نمي باشد، يعني نظريه مقداري پول براي اقتصاد ايران صدق نمي كند. بنابراين با توجه به عدم كارآيي مدل استاندارد P* در اقتصاد ايران، مجدداً به منظور بررسي فرضيه پولي بودن تورم در كشور، اثر متغيرهاي حجم نقدينگي، توليد ناخالص داخلي واقعي، نرخ ارز بازار غير رسمي و شاخص قيمت كالاها و خدمات وارداتي بر تورم با استفاده از روش ARDL مورد آزمون قرار گرفت. نتايج نشان مي دهد كه هر 10 درصد رشد نقدينگي منجر به افزايش سطح عمومي قيمت ها به ميزان 6/4 درصد مي شود. بنابراين فرضيه پولي بودن تورم در اقتصاد ايران به طور نسبي تاييد مي شود، ولي با توجه به اينكه رابطه بين تورم و حجم نقدينگي، يك رابطه يك به يك نيست و ساير عوامل هم بر تورم در اقتصاد ايران اثر مي گذارند لذا براي كنترل تورم در ايران نمي توان صرفاً از سياست هاي پولي به عنوان يك ابزار كارآمد استفاده كرد.

This paper tests monetary view of inflation in Iranian economy by a monetary approach within P* model using OLS and ARDL techniques during 1358-1387 (1979-2008). It should be noted that only the standard P* model (domestic price gap) is tested in this study. Regarding that domestic price gap consists of output and velocity gaps, the Hedrick – Prescott filter method is used to estimate the potential production level and the velocity of balanced money. Estimation results of various models show that the standard P* model (domestic price gap), is not able to explain and forecast inflation in Iranian economy and implies that the quantity theory of money is not correct in Iranian economy. Therefore, we investigated monetary theory of inflation using alternative variables including volume of liquidity, real gross domestic product (GDP), informal exchange rate, import price index with using ARDL method. Results show that a 10% growth of liquidity leads to increase general prices by 4.6%. Thus, the monetary hypothesis of inflation is partially confirmed, however concerning that relationship between inflation and liquidity volume is not unique, and other factors affect inflation in Iran, therefore to curb Iranian inflation we cannot adopt only monetary policy as an effective tool.