بررسي ميزان تابش پرتو گاماي طبيعي در منازل مسكوني و تعيين دوز موثر دريافتي سالانه ساكنان استان همدان در سال 1391

Evaluation of the natural gamma radiation level in residential zones and determination of annual effective exposure dose in the residents of Hamadan province, Iran, 2012

چكيده زمينه و هدف: بشر همواره تحت تابش پرتوهاي يونيزان محيطي قرار دارد كه مي تواند اثرات زيان باري داشته باشد. بنابراين اندازه گيري تابش زمينه‌اي طبيعي از اهميت ويژه اي برخوردار است. در اين مطالعه ميزان دوز موثر زمينه‌اي طبيعي ناشي از پرتوهاي گاما در فضاي بسته منازل استان همدان مورد اندازه گيري قرار گرفت. روش مطالعه: در اين مطالعه مقطعي، براي تعيين آهنگ دوز در فضاي بسته هر يك از شهرستان هاي استان همدان چهار ايستگاه در امتداد چهار جهت جغرافيايي اصلي و يك ايستگاه نيز در مركز شهرستان انتخاب گرديد. با توجه به تعداد خانوار هر شهرستان، در هر يك از ايستگاه‌هاي پنج گانه تعدادي منزل به صورت تصادفي انتخاب گرديد و با استفاده از دستگاه سرويمتر RDS-110 آهنگ دوز طبيعي زمينه در فضاي بسته اندازه گيري شد. سپس با استفاده از يافته هاي مطالعه قبلي در خصوص اندازه گيري ميزان پرتوهاي گاماي طبيعي در فضاي باز استان و نتايج اندازه گيري آهنگ دوز ناشي از تابش هاي زمينه اي طبيعي ، ميزان دوز موثر سالانه ساكنان استان همدان ناشي از تابش هاي زمينه اي طبيعي تعيين گرديد. يافته ها: در ميان شهرستان هاي استان همدان، شهرستان رزن با مقدار mSv 079/0±41/1 و شهرستان اسدآباد با مقدار mSv 044/0±955/0 به ترتيب بيشترين و كمترين ميانگين دوز معادل سالانه اندازه گيري شده ناشي از پرتوزايي طبيعي فضاي بسته (پرتوهاي ?) را به خود اختصاص دادند. مقدار ميانگين دوز معادل سالانه ناشي از پرتوزايي طبيعي فضاي بسته در كل استان همدان برابر با mSv 070/0±20/1 مي باشد. بيشترين ميزان ميانگين دوز ناشي از پرتوزايي طبيعي ? در فضاي بسته در بين ساختمان هاي با عمر بيشتر و كمتر از 25 سال به ترتيب برابر با mSv 219/0±42/1 و mSv 149/0±44/1 بوده است. براساس اين نتايج و يافته‌هاي حاصل از مطالعات قبلي در مورد اندازه گيري ميزان پرتوهاي گاماي طبيعي در فضاي باز استان، دوز موثر سالانه ساكنان استان همدان mSv 83/0 محاسبه گرديد. نتيجه گيري: با توجه به نتايج به دست آمده از اين مطالعه، ميانگين دوز زمينه طبيعي سالانه ناشي از پرتوهاي ? از ميانگين توصيه شده در گزارش UNSCEAR (mSv 5/0) بيشتر بوده و دوز موثر سالانه ناشي از تابش پرتوهاي گاماي طبيعي ساكنان استان همدان نيز برابر با mSv 83/0 مي باشد كه در مقايسه با گزارش - UNSCEAR 2000 بالاتر از مقدار ميانگين جهاني آن (mSv 48/0) است. لذا انجام مطالعات اپيدميولوژيك جهت بررسي احتمال شيوع بيماري‌هاي مزمن مرتبط با تابش طبيعي اشعه در ميان ساكنين استان پيشنهاد مي گردد. واژه گان كليدي: تابش زمينه، دوز موثر سالانه، محيط بسته، همدان

ABSTRACT Background and Aim: Human is always exposed to natural background ionizing radiation which may have harmful effects; therefore, measurement of the natural background radiation is important. In this study, was measured the dose of effective natural background gamma radiation in indoor residential zones of Hamadan Province. Material and Methods: In this cross-sectional study, we selected four stations along the main geographic directions and one in the center of city for measurement of the indoor dose rate in each of the cities in Hamadan Province. Based on the household numbers, some houses were selected randomly in every station and natural background indoor dose was measured by using RDS-110 survey meter. Then, using the results of our previous study about measuring the level of outdoor natural gamma radiation in this province, we determined the level of annual effective exposure dose from natural gamma radiation in Hamadan residents. Results: In Hamadan province cities, maximum and minimum indoor natural background radiation (gamma ray) belonged to Razan City (1.41±0.079 mSv) and Asadabad City (0.955±0.044 mSv), respectively. Mean annual equivalent indoor dose in Hamadan Province was 1.20±0.070 mSv. Also the maximum indoor natural background radiation dose (gamma ray) in the buildings with the age of more and less than 25 years were 1.42±0.219 mSv and 1.44±0.149 mSv, respectively. According to the results of this study and our previous study about outdoor gamma natural background radiation, the annual effective dose in Hamadan Province residents was 0.83 mSv. Conclusion: According to the results of this study, it seems that annual effective equivalent dose due to indoor gamma radiation in Hamadan Province exceeded the mean external exposure amount reported by UNSCEAR (0.5 mSv). Also the annual effective dose due to gamma background radiation in Hamadan Province residents is 0.83 mSv, which is higher than the global average (0.48 mSv) reported by UNSCEAR – 2000. Therefore epidemiological studies to assess the prevalence of chronic diseases associated with natural radiation exposure among Hamadan Province residents are recommended. Keywords: Background Radiation, Annual effective dose, Indoor, Hamadan.