تاثير الگوي توانمندسازي خانواده محور بر دانش و كنترل متابوليكي بيماران مبتلا به ديابت نوع دو

The Effect of Family-Centered Empowerment Model on Knowledge and Metabolic Control of Patients with Type 2 Diabetes

مقدمه: نقش برنامه‌هاي مناسب آموزشي در كنترل مطلوب بيماري ديابت شناخته شده است. همچنين توجه به آموزش خانواده بيماران ديابتي براي همكاري فعال در مراقبت و درمان از اهميت ويژه‌اي برخوردار مي‌باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر تعيين تاثير به‌كارگيري الگوي توانمندسازي خانواده محور بر دانش و كنترل متابوليكي بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 بود. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه كارآزمايي باليني شاهددار، 103 بيمار ديابتي پس از انجام پيش آزمون با انجام تخصيص تصادفي به‌روش طبقه‌بندي بلوكي در دو گروه آزمون و كنترل وارد شدند. براي بررسي دانش از پرسشنامه محقق ساخته استفاده نموده و شاخص HbA1C به‌عنوان كنترل متابوليكي به‌كار گرفته شد. سپس مداخله براساس الگوي توانمندسازي خانواده محور جهت گروه آزمون اجرا و پس از سه ماه مجدداً بررسي دانش به كمك پرسشنامه انجام گرفته و مقادير HbA1C نيز اندازه‌گيري شد. براي تجزيه‌و‌تحليل داده‌ها از نرم‌افزار آماري SPSS نسخه 16 و آزمون‌هاي آماري كاي دو، تي مستقل و تي زوجي استفاده شد. نتايج: دو گروه از نظر متغيرهاي دموگرافيك با يكديگر همگن بودند. بين نمره دانش و ميزان HbA1C قبل و بعد در گروه كنترل تفاوت معنادار وجود نداشت (05/0P > ) اما در گروه آزمون اين تفاوت معنادار بود. همچنين با آزمون تي مستقل بعد از مداخله، بين اين دو گروه تفاوت معناداري در نمره دانش و ميزان HbA1C مشاهده گرديد (05/0P < ). نتيجه‌گيري: نتايج مطالعه حاكي از آثار مثبت آموزش مبتني بر الگوي توانمندسازي خانواده محور در گروه مداخله در مقايسه با آموزش‌هاي رايج بود، لذا با‌توجه به نقش خانواده در سلامت بيماران، استفاده از اين روش آموزشي به پرستاران و مسيولين مربوطه جهت كمك به كنترل متابوليكي بهينه در بيماري ديابت توصيه مي‌شود.

Introduction: Training in diabetes is a major issue in achieving optimal glycemic control. One of the most influential factors in quality of training is selection of appropriate methods of training. On the other hand, considering the training of patients’ families can facilitate the management and optimal control. This study aimed to determine the effect of application of family-centered empowerment model on knowledge and metabolic control in patients with type 2 diabetes mellitus. Methods: This is a clinical trial with a control group, in which 103 patients after pre-test by block stratification were allocated randomly to case and control groups. A knowledge assessment questionnaire was used to test patientsʹ knowledge, and HbA1C value was used as an indicator of metabolic control; then intervention based on family-centered empowerment model was applied to the case group, and after three months, the questionnaire was administered and HbA1C value were measured again. Data analysis was performed using SPSS software, version 16, and statistical methods including Chi-square test, t-test and paired t-test. Results: No significant differences with regards to demographic factors were observed between two groups before the intervention ,and also there was no significant difference between knowledge score and HbA1C value (P > 0.05) in the control group. There was a significant difference in HbA1C value and knowledge score after intervention in case group (P < 0.05). Conclusion: The results suggest a positive effect of education base on family-centered empowerment model in the case group compared with the conventional training methods. Therefore, regarding the familyʹs role in patients’ health, application of this training method is recommended to nurses and authorities in order to facilitate the optimal metabolic control in patients with type 2 diabetes.