ارزيابي غلظت سرمي و كبدي منگنز، موليبدن، آهن و مس و ارتباط آنها با عناصر معدني خون در گاوهاي هلشتاين شيري

Evaluation of the serum and liver manganese, molybdenum, iron and copper concentrations and their relationships with serum macro-minerals in Holstein dairy cows

غلظت كبدي و سرمي منگنز، موليبدن، آهن، مس و عناصر اصلي خون و ارتباط بين آنها در گاوهاي هلشتاين مطالعه شد. ميانگين منگنز، موليبدن، آهن و مس كبد به ترتيب 8/4، 14/1، 15/0 و 06/0 ميليگرم در كيلوگرم مادهي جامد و سرم خون 4/14، 55/0، 07/0 و 21/0 نانوگرم در دسيليتر و سديم، پتاسيم، فسفر و كلسيم به ترتيب 134، 08/4، 21/1 و 92/1 ميليمول در ليتر بودند. ميانگين غلظت ريزمغذيها و عناصر اصلي خون در گاوهاي نر و ماده به جز پتاسيم در سنين متفاوت معنيدار نبودند. بين ريزمغذيهاي كبد و خون رابطه معنيدار بود كه موليبدن و آهن با بيشترين و مس با كمترين تعداد همراه بودند. بالاترين ضريب همبستگي در موليبدن كبد\آهن خون (91/0=r)، موليبدن\مس كبد (85/0=r)، موليبدن كبد\خون (81/0=r)، منگنز خون\كبد (76/0=r) و مس كبد\آهن خون (73/0=r) بودند. در بين عناصر اصلي، كلسيم\موليبدن خون، كلسيم\آهن خون، كلسيم خون\موليبدن كبد، كلسيم خون\مس كبد و كلسيم خون\آهن كبد مرتبط بودند. بالاترين ضريب همبستگي بين كلسيم خون\آهن كبد ديده شد (81/0=r). در نهايت ريزمغذيهاي خون و كبد با يكديگر در ارتباط بودند؛ در صورتيكه چنين همبستگي در بين عناصر اصلي خون با ريزمغذيها به جز كلسيم ديده نشد. همبستگيها بيشتر در راستاي مثبت و تقويت يكديگر بودند. ارتباط بين ريزمغذيها در خون بيشتر از كبد است. در بين ريزمغذيها نقش هماهنگ كنندهي موليبدن و آهن بيشتر از منگنز

Liver and serum concentrations of manganese (Mn), molybdenum (Mo), iron (Fe), copper (Cu) and blood macro-minerals and their interrelationships were investigated in Holstein cows. Mean liver Mn, Mo, Fe and Cu were 4.8, 1.14, 0.15 and 0.06 mg/kg DM and serum were 14.4, 0.55, 0.07 and 0.21ng/dl and serum sodium, potassium, phosphorus and calcium (Ca) were 134, 4.08, 1.21 and 1.92 mmol/l, respectively. Mean liver and serum elements in males and females cows in different ages were not significant different except for serum potassium which was different between gender of animals. Various relationships were observed among liver and serum elements in that the greatest correlations were in Mo and Fe and the lowest in Cu. The most correlations were found between liver Mo/serum Fe (r=0.91), liver Mo/Cu (r=0.85), serum/liver Mo (r=0.81), liver/serum Mn (r=0.76) and liver Cu/serum Fe (r=0.73). Serum Ca showed correlations with serum Mo and Fe, liver Mo, Cu and Fe. The strong correlation was between serum Ca/liver Fe (r=0.81). In conclusion, trace elements in the liver and serum were appropriately correlated with each other while not among serum macro-minerals except in Ca which was correlated with other elements. The elements were more positive than negative correlation and among serum elements were greater than in liver elements. The role of serum and liver Mo, Fe and Ca seems more determinant than Mn and Cu. Thus, supplementation of trace elements in diet will improve the serum elements and liver reserves that directly prevent mineral deficiencies in cows.