تحليل اقتصادي اثر افزايش درآمدهاي نفتي بر توزيع درآمد با رويكرد BVAR: مطالعه موردي ايران

The Economic Analysis of the Oil Revenues Increase Impact on Income Distribution with a BVAR Approach: Case Study of Iran

عملكرد اقتصاد كشور در بعد تحقق عدالت اجتماعي مي‌تواند از طريق مطالعه تحولات توزيع درآمد، فقر و رفاه اجتماعي به صورت شاخص‌هاي كمي بررسي گردد. مطالعات زيادي در زمينه نقش درآمدهاي نفتي بر توسعه اقتصادي كشورهاي صادركننده نفت صورت گرفته است. اما به طور خاص و ويژه مسيله توزيع درآمد و نحوه اثرگذاري درآمدهاي نفتي بر آن چندان مورد بررسي قرار نگرفته است. نظريات متعددي بين اقتصاددانان توسعه مطرح است كه درآمدهاي مربوط به صنايع معدني همچون نفت و گاز باعث تشديد نابرابري در اقتصاد مي‌گردد. در اين مطالعه با استفاده از روش خودرگرسيون برداري بيزين (BVAR) و با در نظر گرفتن متغيرهاي شاخص جيني، تورم، توليد سرانه داخلي بدون نفت، سهم مخارج دولت به توليد ناخالص داخلي، نسبت مخارج مصرفي به مخارج عمراني دولت و درآمدهاي سرانه واقعي نفت به بررسي ارتباط ميان درآمدهاي نفتي و توزيع درآمد در ايران در بازه زماني 1389-1352 پرداخته‌ايم. براي تخمين ضرايب مدل از شش تابع پيشين مختلف همچون مينسوتا و SSVS استفاده نموده و توابع عكس‌العمل آني و تجزيه واريانس محاسبه شده‌اند. نتايج مدل حاكي از آن است كه افزايش درآمدهاي نفتي باعث افزايش نابرابري در ايران شده است. همچنين افزايش تورم، مخارج دولت و نسبت مخارج مصرفي به مخارج عمراني دولت نيز نابرابري را افزايش مي‌دهد. اما افزايش توليد سرانه نابرابري را كاهش داده است.

The performance of nation’s economy in terms of realization of social justice can be addressed by studying the variation of quantitative indexes such as income distribution, poverty and social welfare. Several studies have been accomplished investigating the role of oil revenues in economic development of oil exporting countries. However the issue of income distribution and the process of the effect of oil revenues on it haven’t been adequately surveyed. There are several theories among the development economists saying the revenues of mineral industries such as oil and gas, cause the intensification of inequality in the economy. Using Bayesian Vector Autoregression (BVAR) approach and considering the variables of Gini index, inflation, GDP per capita without oil, share of government expenditure to GDP, proportion of consuming expenditure to construction expenditure of government, and the real per capita oil revenues, we addressed the relationship between oil revenues and the income distribution in Iran in the period of 1973-2010. Six different prior densities such as Minnesota and SSVS have been used to estimate the model coefficients and the impulse response functions and the variance decomposition have been computed. The results show that the increase of oil revenues has tended to increase of inequality in Iran. In addition, the increase of inflation, government expenditure, and the proportion of consuming expenditure to construction expenditure increase the inequality. But the increase of GDP per capita decreases the inequality.