مراحل دريافت متن در شعر سپهري بر‌اساس رويكرد بوگراند و درسلر

The Stages of Textual Perception in Sepehrie’s Poetry: Based on Beaugrande & Dressler’s Approach

در اين پژوهش، مراحل چهارگانه دريافت متن را با توجه به سه معيار متنيت بوگراند و درسلر، يعني انسجام، پيوستگي و بينامتنيت، در مجموعه شعر زندگي خواب ها، اثر سهراب سپهري، بيان كرده‌ايم. هدف از پژوهش، يافتن روش تحليلي نو در شعر معاصر است كه از جز به كل و از متن به شناخت مي رسد؛ بنابراين تركيبي از روش هاي عيني و ذهني است كه شيوه درك و مراحل دريافت شعر معاصر را طي مراحلي در برابر خواننده قرار مي دهد. ابتدا با تقطيع متن، واژه هاي مهم يا مراكز كنترل محتوا را پيدا مي-كنيم و سپس شعر را از طريق استنباط، به صورت مفاهيم پيوسته در مي‌يابيم و طرح ذهني شاعر را براي بيان روايت آن كشف مي كنيم. در طرح، ايده خاصي از طريق شعر انتقال يافته است كه با مطالعات و تجربه هاي مشترك خواننده و شاعر ارتباط دارد. طرفين گفتمان يا محتواي ذهني مشابهي دارند يا به بينامتن هاي مشتركي دسترسي دارند. به اين ترتيب، خواننده به هدف شاعر‍‍‍ پي مي برد و با دنبال كردن شعرهاي ديگر مي بيند كه شاعر، طرح ذهني خود را در شعرهاي ديگر در موقعيت هاي جديد تكرار مي كند. در پايان نتيجه مي‌گيريم كه سپهري با دو بينامتن سورياليسم و عرفان و تكرار يك طرحواره زنجيري، به طرح و توصيف كوتاه تجربيات متافيزيكي خويش پرداخته است.

The current research, taking into account three standards of Beaugrande & Dressler’s textual-cognitive model i.e. cohesion, coherence, intertextuality, explains the four-fold stages of textual perception in Sohrab Sepehrieʹs poetic collection Zendegi-ye Khwabhâ (Dreams’ Life). The aim of the study is to find a new analytical method of the contemporary poetry that is identified through the text hence; it is a collection of identical and mental processes that gradually ring forth the method of understanding and stages of perception to readers. Based on the above model, this study elaborates on a quadric procedure, consisting of parsing, concept recovery, idea recovery and plan recovery for perceiving Sepehrie’s poetry. Here, “parsing” is achieved through collocation; “concept recovery”, through finding the schema; “idea recovery” through taking a sequence of actions and looking for background knowledge and intertextuality; and finally the “plan recovery” through attachment. In other words, a receiver arrives at sequence of actions following collocations that fills the gap in the text and discovers the poet’s schema through sharing his/her background information with instances of intertextuality. Sepehrie succeeded in expressing his metaphysical experiences in a compact way through repeating and describing a chain schema via appealing to surrealism and mysticism as elements of intertextuality.