ارزيابي شاخص هاي فيزيولوژيكي تحمل به شوري در برخي گياهان علوفه اي مناطق شور

Evaluation of Salt-Tolerance Physiological Indices on Some Provender Plants in Saline Areas

يكي از راه هاي مقابله با شوري استفاده از ارقام متحمل به شوري است. لذا به منظور بررسي جنبه هاي فيزيولوژيك تحمل به شوري، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي با سه تكرار در سال 1389 در پژوهشكده بيوتكنولوژي كشاورزي ايران انجام گرفت. در اين آزمايش پنج گونه گياه علوفه اي جمع آوري شده از مناطق مرتعي و شور ايران در شش سطح مختلف تنش شوري (صفر، 50، 100، 150، 200 و 250 ميلي مولار كلريد سديم) مورد ارزيابي قرار گرفتند. گياهان به صورت كشت در شن و به وسيله محلول دهي روزانه هوگلند تغذيه شدند. تيمارهاي شوري در انتهاي مرحله رشد رويشي به مدت 21 روز اعمال گرديد و پس اعمال تنش نمونه برداري از اندام-هاي هوايي صورت پذيرفت. نتايج آزمايش نشان داد گونه فستوكا (Festuca ovina) داراي بيشترين درصد كاهش وزن تر و خشك نسبت به تيمار شاهد خود (صفر شوري) بود. با افزايش سطوح شوري، چهار گونه جو زراعي (Hordeum vulgare)، علف بره (Festuca arundinacea)، بروموس (Bromus confines) و علف گندمي بلند (Agropyron elongatum) شاخص محتواي رطوبت نسبي گياه ( RWC) را به طور معني داري حفظ نمودند، در حالي كه حداكثر كاهش 40 درصد RWC در گونه F. ovina در سطح 250 ميلي مولار مشاهده شد. بيشترين مقدار جذب سديم در گونه H. vulgare و پس از آن به ترتيب F. arundinacea،A. elongatum، B. confines و F. ovina قرار گرفتند. همچنين F. ovina مقدار پاييني از پتاسيم را نسبت به گونه هاي ديگر دارا بود. در نهايت بر اساس سه شاخص وزن تر، وزن خشك و ميزان تنظيم اسمزي، گونه H. vulgare از لحاظ تحمل شوري در مكان نخست، سپس F. arundinacea، A. elongatum وB. confines و در رتبه آخر F. ovina قرار گرفت.

Use of salt-tolerant cultivars is one of the ways to deal with salinity. Therefore, in order to investigate the physiological aspects of salt tolerance, a factorial experiment based on completely randomized design with three replications was conducted at the Agricultural Biotechnology Research Institute of Iran in 2010. In this experiment, five fodder plant species collected from saline pasture areas in Iran were evaluated at six different salinity levels (0, 50, 100, 150, 200, and 250 mM). Plants were cultivated in sand culture and were supplied daily by Hoagland solution. Salinity treatments were applied for 21 days at the end of vegetative stage and the shoots were sampled. The results showed that the species Festuca ovina had the highest percentage of fresh and dry weights compared to their control (zero salinity). About RWC, with increasing salinity, four species Hordeum vulgare, Festuca arundinacea, Bromus confines and Agropyron elongatum were able to largely maintain their relative water content (RWC), while the reduction of RWC in the species F. ovina was maximum (40%) at the salinity level of 250 mM. The results showed that the maximum absorption of sodium was for H. vulgare and then F. arundinacea, A. elongatum, B. confines and F. ovina, respectively. Also, F. ovina had much lower potassium than the other species. Finally, based on fresh and dry weights and osmotic regulation, results showed that H. vulgare was in the first place for salinity tolerance, followed by F. arundinacea, A. elongatum, B. confines, and F. ovina at lower ranks.