تحليل وضعيت سازماندهي منابع اطلاعاتي در كتابخانه‌هاي ديجيتالي ايران

Status of information resource organization in Iranian digital libraries

پژوهش حاضر با هدف شناسايي وضعيت سازماندهي منابع اطلاعاتي در كتابخانه‌هاي ديجيتالي ايران شكل گرفته است تا علاوه بر شناخت وضعيت موجود، بتوانيم ترسيم روشني از فعاليت‌هاي آتي كه در بستر اين فعاليت‌ها شكل خواهند گرفت، داشته باشيم. روش پژوهش به‌كاررفته در پژوهش حاضر روش پيمايشي تحليلي است. از اين رو، به‌منظور بررسي جامعه مورد مطالعه از نظر نحوه سازماندهي منابع اطلاعاتي از پرسشنامه محقق‌ساخته براي گردآوري اطلاعات استفاده شده است. جامعه پژوهش حاضر را تمام كتابخانه‌هاي ديجيتالي ايران تشكيل مي دهند كه در كل 38 كتابخانه ديجيتالي را شامل مي‌شود. يافته‌هاي پژوهش حاضر حاكي از آن است كه نرم‌‌افزارهاي كتابخانه ديجيتالي مورد بررسي از قابليت‌هاي متعددي براي سازماندهي اطلاعات برخوردار هستند. ازجمله اين قابليت‌ها مي‌توان به قابليت ارتباط بين عناصر پيشينه‌هاي كتابشناختي و پيشينه هاي مرتبط در قالب مستندات، استفاده از تفاهم‌نامه سرويس‌گيرنده زد 50/39، امكان ورود گروهي مدارك، امكان اصلاح گروهي مدارك، و غيره اشاره كرد كه به‌نسبت در نرم‌افزارهاي مورد بررسي مورد استفاده قرار گرفته‌اند. علاوه بر اين، كتابخانه هاي ديجيتال آشفتگي بسياري در سازماندهي اطلاعات منابع ديجيتال خود دارند. به‌عنوان مثال يافته‌هاي پژوهش در اين زمينه نشان داد كه تنها فيلدهاي عنوان، پديدآورنده، موضوع، ناشر، سال نشر، پديدآورنده (شناسه افزوده) با فراواني بيش از 70 درصد به‌صورت مشترك توسط كتابخانه‌هاي ديجيتال در همه نرم‌افزارها براي توصيف منبع اطلاعاتي كتاب فارسي تكميل مي‌شوند. در مورد ساير منابع اطلاعاتي متاسفانه هيچ فيلد ابرداده اي به صورت مشترك با فراواني بيش از 70 درصد در نرم‌افزارهاي مورد استفاده توسط كتابخانه هاي ديجيتالي وجود ندارد.

This research aimed to determine the status of information resource organization in Iranian digital libraries. The research method was analytical survey. Researcher-made questionnaire was used to collect data in order to study the status of research population about information resources organization. In fact, 38 Iranian digital libraries were made research population of this research. Findings showed that studied digital library applications have many capabilities to organize information resources. Some of these capabilities are relation between bibliographic records and related records in documentation format, Using Z39.50 in client side, allows entering group of resources, and so on. Moreover, digital libraries have a lot of chaos in organizing information resources. For instance, digital libraries just fill title, author, subject, publisher, year of publication, author (added entity) in more than 70 percent for Farsi book database. This status is not demonstrated for other databases in digital libraries.