مطالعه توارث كارايي مصرف آب گندم نان در شرايط تنش خشكي

Study the inheritance of water use efficiency in bread wheat under drought stress condition

كارايي مصرف آب رابطه مستقيمي با عملكرد گندم دارد و در برنامه هاي به نژادي در نواحي تحت تاثير تنش خشكي براي افزايش عملكرد گندم از اين صفت استفاده مي شود. البته هنوز، اطلاعات كمي در مورد ژنتيك كارايي مصرف آب وجود دارد. در اين پژوهش با استفاده از يك تلاقي نيمه دي آلل 8 والدي ژنتيك كارايي مصرف آب گندم مطالعه شد. والدين و نتاج F1 در شرايط تنش خشكي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 4 تكرار كشت شدند. و صفات آب مصرفي، وزن دانه، كارايي مصرف آب، طول ريشك، تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و شاخص برداشت اندازه‌گيري شد. اثرات افزايشي و غالبيت به‌طور معني داري در كنترل صفات نقش داشت. براي صفات آب مصرفي، وزن دانه، كارايي مصرف آب، تعداد پنجه بارور، وزن هزار دانه و شاخص برداشت اثرات غيرافزايشي نقش بيشتري داشت. بنابراين، براي به نژادي اين صفات روش-هايي مانند بالك، بالك تك بذر و دابل هاپلوييدي مناسب است. درحالي‌كه در كنترل ژنتيكي طول ريشك و تعداد دانه در سنبله اثر افزايشي نقش پررنگ‌تري داشت و علاوه بر رو ش هاي ذكر شده مي توان از روش هاي شجره اي و يا تلاقي برگشتي براي به نژادي آنها استفاده نمود. همبستگي بالا و معني دار (88/0=r) بين عملكرد دانه و كارايي مصرف آب نشان‌دهنده تاثير قابل توجه اين صفت بر عملكرد در شرايط تنش خشكي است. با توجه به اين نتايج، گزينش براي افزايش كارايي مصرف آب باعث افزايش عملكرد در شرايط تنش خشكي خواهد شد.