نظام جهاني شبكه‌اي و تحقق توسعه علمي و فناورانه در كشورهاي اسلامي

در ساختار پيچيده و در حال گذار بين‌المللي، تمامي دولت- ملتها به‌عنوان بازيگران اصلي در نظام بين‌الملل به‌دنبال شناخت تحولات و روندهاي نوين جهاني و بهره‌گيري از فرصتهاي درون آن براي دستيابي به‌جايگاه مناسب در ساختار جهاني هستند. در اين بين كشورهاي اسلامي به‌عنوان بازيگراني كه از يكسو براساس قواعد نظام قدرت در سطح بين‌الملل به‌دنبال تامين منافع ملي خود هستند و از سوي ديگر به‌دليل هويت اسلامي خود در بسياري موارد از اين منظر مورد شناسايي قرار مي‌گيرند، دوران گذاري سخت را تجربه مي‌كنند. مطابق رهيافت‌ نظري «پيچيدگي» در جهان شبكه‌اي و بهم پيوسته شده امروز توسعه و قدرت ديگر تنها در گرو توانمنديهاي نظامي و تعداد سربازان و ادوات جنگي نيست. توسعه مبتني بر دانش و فناوري است و كشوري مي‌تواند به توسعه پايدار دست يابد كه بتواند به شبكه جهاني دانش متصل شده و از آن بهره گيرد. در چنين شرايطي كشورهاي اسلامي در نظام نوين بين‌المللي چگونه مي‌توانند اهداف توسعه مبتني بر دانش و فناوري را تحقق بخشند؟ براي پاسخ به اين پرسش از روش مطالعات اسنادي و پويش محيطي استفاده شده است. مطابق اين روشها، كشورهاي اسلامي براي بهره‌گيري از فرصتهاي درون شبكه و تضمين بقاي خود بايد در گام نخست، قواعد بازي درون نظام شبكه‌اي را شناخته و راهبرد تعامل با نظام و كنشگران آن را اتخاذ كنند. اما ارتقاي جايگاه يكايك اين كشورها از سطح دولتهاي پيراموني درون نظام نوين، مستلزم تقويت توانمنديهاي آنان است. بهره‌گيري از آرمان امت واحده اسلامي، زمينه تقويت همكاريها و گسترش سطح تعاملات درون جهان اسلام را فراهم مي‌كند. علم و فناوري از يكسو مي‌تواند زمينه اين وحدت را فراهم كند و از سوي ديگر تقويت روند وحدت‌گرايي خود عاملي براي توسعه علمي و فناورانه اين كشورهاست. ايجاد شبكه‌اي از كشورهاي اسلامي مي‌تواند آنان را به‌عنوان يك بازيگر قدرتمند در نظام جهاني وارد كند و منافع يكايك آنان را درون اين نظام تامين نمايد.

In complex and changing world system?,? nation states as main agents in international system are trying to analysis new global trends and events to turn them into opportunity for their national interests and better position?.? In this condition?, Islamic countries as agents are trying to get national interest and in the other hand are defining with their Islamic identity. According to Complexity theory, today in networking world, power and development wonʹt earn just with militarily abilities and instruments and with solders numbers. Development is based on Science and Technology and so, countries need to improve their S&T abilities with joint to the world science network. So the main question is "How the Islamic countries can rich to S&T development aims?" To answer, we use environmental scanning and documents study. According to the achievement of this study Islamic countries have to know game rules inside networked system and use interactive strategy in their foreign politics, if they want to remain in the world network system and play their own role in it. Islamic countries need to improve their relations inside Islamic world. According to "Islamic OMMAT" theory, in one side, S&T make suitable context for this utility and in other side, utility inside Islamic world can help to improve S&T development in Islamic countries. Islamic network can transform Islamic countries (as one actor) to a powerful actor in new world system and help them to gain their national interests too.?