راهبردهاي يادگيري زبان دوم:در جستجوي نمايه‏اي براي زبان فارسي

Second Language Learning Strategies: In Pursuit of a Profile for Persian Language

پژوهش‏حاضر از نوع كاربردي مي‏باشد و به شناسايي راهبردهاي ‏يادگيري زبان‏فارسي (به عنوان زبان دوم) در ميان فارسي‏آموزان خارجي مي‏پردازد. راهبردهاي يادگيري زبان عملكردهايي هستند‏كه استفاده از آنها از سوي دانش‏آموز فرآيند يادگيري را آسان‏تر، سريع‏تر، لذت بخش‏تر و موثرتر ساخته، انتقال يادگيري به موقعيت‏هاي جديد را ممكن مي‏سازد (آكسفورد، 1990). بر اساس پژوهش‏هاي مختلف، استفاده از اين راهبردها در يادگيري مهارت‏هاي زبان تاثير بسزايي دارد. در حوزه آموزش و يادگيري زبان انگليسي و همچنين در زبان‏هاي مختلف راهبردهاي يادگيري زبان مورد بررسي و شناسايي قرار گرفته‏اند ولي در زبان فارسي به بررسي راهبردهاي شناختي و فراشناختي (و اكثرا در ميان فارسي‏زبانان) اكتفا شده است. لذا ضروري به نظر مي‏رسيد كه در حوزه آموزش زبان فارسي (به عنوان زبان دوم) به خارجي‏ها نيز راهبردهاي يادگيري شناسايي شوند. در اين خصوص، پژوهش حاضر بر مبناي پرسشنامه راهبردهاي يادگيري زبان آكسفورد (1990) انجام شد.ابتدا نسخه 50 سوالي پرسشنامه به زبان فارسي ترجمه گرديد. سپس طي يك آزمون آزمايشي و با استفاده از 30 فارسي‏آموز پايايي آن محاسبه شد. آلفاكرونباخ كل آزمون 0.80 بود.به دليل پايين بودن ميزان آلفاكرونباخ در برخي از بخش‏ها، اصلاحاتي در پرسشنامه صورت گرفت. بدين منظور، واژه‏هاي دشوار را در برخي سوالات (با توجه به نظر زبان‏آموزان) حذف و از واژه‏هاي آسان‏تري استفاده كرديم. لذا در پژوهش اصلي از پرسشنامه اصلاح شده استفاده گرديد. در اين خصوص، 156 فارسي‏آموز خارجي از دانشگاه بين‏المللي امام خميني (ره) به پرسشنامه اصلي پاسخ دادند. داده‏هاي جمع‏آوري شده به كمك نرم‏افزار اس پي اس اس تحليل گرديد. نتايج نهايي پژوهش نشان داد كه فارسي‏آموزان راهبردهاي يادگيري زبان فارسي را گاهي (به طور متوسط) به كار مي‏برند. همچنين طبق نتايج پژوهش مي‏توان دريافت كه فارسي‏آموزان براي يادگيري زبان فارسي (به عنوان زبان دوم) راهبردهاي فراشناختي را بيشتر به كار مي‏برندو از راهبردهاي حافظه‏اي كمتر از راهبردهاي ديگر استفاده مي‏كنند.

Conducting an applied research, the authors of this article sought to investigate the strategies applied by foreign students for learning Persian as their second language. Learning strategies are defined by Oxford (1990) as “specific actions taken by the learner to make learning easier, faster, more enjoyable, more self-directed, more effective, and more transferrable to new situations.” Different studies have supported the claim. While they have been repeatedly addressed in different languages, including English, only cognitive and meta-cognitive learning strategies have been studied by Iranian researchers. This research was conducted using the Oxford Learning Strategies Questionnaire (1990). First, the 50-question questionnaire was translated into Persian. Then, its reliability was calculated through a pilot test taken by 30 Persian learners. Cronbach’s alpha was 0.80. Therefore, the questionnaire was revised to some extent to compensate for the low coefficient. Words deemed difficult by the participants were replaced by less difficult ones. 156 students who studied Persian as their second language in Imam Khomeini International University filled in the revised questionnaire. The data were then analyzed by SPSS. The findings demonstrated that Persian language learners sometimes used Persian learning strategies. Moreover, they were shown to use meta-cognitive