اثر باكتري هاي محرك رشد بر گره زايي و عملكرد روغن و پروتيين دانه سويا

Effect of Growth-Promoting Bacteria on Soybean Nodulation and itsOil and Protein Yields

به منظور بررسي اثر كودهاي بيولوژيكي و شيميايي نيتروژني و فسفري بر توان توليد گره هاي ريشه و عملكرد سويا آزمايش دو ساله اي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام گرفت. كودهاي بيولوژيكي شامل تلقيح بذور با باكتري حل كننده فسفات، باكتري تثبيت كننده نيتروژن، تلقيح توام هر دو نوع باكتري و عدم تلقيح (شاهد) بودند. كودهاي شيميايي شامل 5/16 كيلوگرم در هكتار اوره + 5/49 كيلوگرم در هكتار سوپر فسفات تريپل (33%)، 3/33 كيلوگرم در هكتار اوره + 99 كيلوگرم در هكتار سوپر فسفات تريپل (66%)، 50 كيلوگرم در هكتار اوره + 150 كيلوگرم در هكتار سوپر فسفات تريپل (100%) و بدون مصرف كودهاي نيتروژني و فسفري (شاهد) بودند. گره زايي فقط در پلات هايي ديده شد كه بذور آنها با باكتري تثبيت كننده نيتروژن به صورت تنها و توام تلقيح شده بودند. سطح كودي 33 درصد به طور معني داري نسبت به شاهد و ساير سطوح كودي تعداد و وزن تر گره بيشتري توليد كرد و افزايش بيشتر كودهاي شيميايي موجب كاهش مقادير آنها شد. در بذور تلقيح نيافته و تلقيح شده با باكتري حل كننده فسفات درصد پروتيين، عملكرد پروتيين، عملكرد روغن و عملكرد دانه افزايش يافت ولي درصد روغن خيلي تحت تاثير قرار نگرفت. در بذور تلقيح يافته با باكتري تثبيت كننده نيتروژن به صورت تنها و توام افزايش كاربرد كود شيميايي در مقايسه با شاهد درصد پروتيين را تحت تاثير قرار نداد ولي درصد روغن را كاهش داد. همچنين بيشترين عملكرد پروتيين، روغن و بذر در سطح 33 درصد كودي به دست آمد و كوددهي بيشتر منجر به كاهش آنها شد. به عنوان مثال عملكرد دانه براي 0، 33، 66 و 100 درصد كوددهي به ترتيب 246، 321، 252 و 214 گرم در متر مربع بود. تلقيح توام باكتري ها نسبت به تلقيح تنها با باكتري تثبيت كننده نيتروژن در سطح 33 درصد به طور معني داري عملكردهاي بيشتري توليد كرد. همچنين تلقيح تنها و توام بذور با تثبيت كننده نيتروژن نسبت به بذور تلقيح نيافته و تلقيح يافته با حل كننده فسفات عملكرد روغن، پروتيين و دانه و درصد پروتيين بيشتر ولي درصد روغن كمتري توليد كرد.

In order to investigate the effects of biological and chemical nitrogen and phosphorous fertilizers on soybean nodulation and grain yield, a factorial experiment based on Randomized Complete Block Design with three replications was carried out at the University of Tabriz Research Farm, Iran, during 2011 and 2012. Biological fertilizer consisted of seed inoculation with phosphate solubilizing bacteria, nitrogen fixing bacteria, co-inoculation with the two types of bacteria and non-inoculated seeds (control). Chemical fertilizers were control (0%), 16.5 Kg/ha urea + 49.5 Kg/ha triple superphosphate (33%), 33.3 Kg/ha urea + 99 Kg/ha triple superphosphate (66%), 50 Kg/ha urea + 150 Kg/ha triple superphosphate (100%). Nodule production was only seen in plots that their seeds were inoculated by nitrogen fixing bacteria lonely and dually. Level of 33% chemical fertilizers significantly produced the highest number and wet weight of nodules and adding more fertilizers led to reduction their values. For seeds inoculated with phosphate solubilizing bacteria and non-inoculated, protein percent and yields of grain, protein and oil per unit were increased as increasing chemical fertilizers but oil percent not affected noticeably. For seeds inoculated with nitrogen fixing bacteria, chemical fertilizer application in contrast to control not influenced protein percent but decreased oil percent. Seeds inoculated by nitrogen fixing bacteria, produced highest grain, protein and oil yield per unit at 33% fertilization and increased fertilization reduced their values. Co-inoculated seeds produced higher yields than seeds inoculated by nitrogen fixing bacteria at 33% fertilization. Inoculated seeds by nitrogen fixing bacteria solely and dually produced more grain yield, oil yield, protein yield and protein percent and lower oil percent than seeds non inoculated and inoculated with phosphate solubilizing bacteria, but produced lower oil percent.