عوامل موثر بر افشاي سرمايه فكري در شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

The Effective Factors on Intellectual Capital Disclosure in Tehran Stock Exchange

يكي از مهمترين چالش‌ها و مشكلات سيستم‌هاي حسابداري سنتي، عدم انعكاس ارزش سرمايه-هاي فكري در صورت‌هاي مالي و گزارشات واحدهاي تجاري است. در حاليكه امروزه نقش سرمايه‌هاي فكري در ايجاد ارزش براي شركت‌ها و واحدهاي تجاري بسيار بيشتر از نقشي است كه سرمايه‌هاي مالي در واحدها ايفا مي‌كنند در اين ميان، حرفه حسابداري و حسابداران نقش مهمي براي يافتن راههاي موثر جهت كنترل و اندازه‌گيري و سنجش سرمايه‌هاي فكري به‌وسيله مدل‌ها و روش‌هاي ارزيابي اين سرمايه‌ها بر عهده دارند. هدف از تحقيق حاضر بررسي عوامل تاثيرگذار بر افشاي شاخص‌هاي سرمايه فكري در قالب چهار فرضيه است. جامعه آماري پژوهش مشتمل بر كل شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران كه در سال مالي 88 گزارش‌هاي سالانه خود را به‌صورت حساب‌رسي شده به سازمان بورس اوراق بهادار ارايه كرده‌اند، متغيرهاي مستقل در پژوهش حاضر مشتمل بر جمع دارايي‌ها، نرخ سود ناخالص، نرخ حقوق صاحبان سهام و سن شركت است و متغيرهاي وابسته پژوهش نيز ميزان شاخص‌هاي افشاي سرمايه فكري است. با آزمون و بررسي فرضيات تحقيق مشخص شد كه جمع دارايي‌ها و نرخ سود ناخالص بر افشاي شاخص‌هاي سرمايه فكري تاثير مثبت داشته‌اند ولي سن شركت ونرخ حقوق صاحبان سهام بر افشاي سرمايه فكري بي‌تاثير هستند. همينطور مشخص شد ميزان تاثير متغير سود ناخالص از ميزان تاثير متغير جمع دارايي‌ها بيشتر بوده است.

One of the challenges and problems of traditional accounting systems is that financial statements and reports of corporations do not disclose value of intellectual properties. Though the role of intellectual properties in creating value added to organization is so much more than other assets, but they are not presented in such statements. So, accountants and accounting systems have a very important role for finding an effective ways for measuring and controlling intellectual capital by presenting new models and assessments methods. This research studies the factors affecting the intellectual capital in companies which are listed in Tehran stock exchange. This essay examines these factors through four hypotheses. Our society is all accepted companies in TSE which have presented their financial statements in 2009. Independent factors in this essay are assets, gross profit rate , ratio of shareholders equity and company establishment date . Meanwhile, intellectual capital factors are considered as dependent factors. The findings of testing hypotheses show that total amount of assets and gross profit rate have a positive effect in showing intellectual capital, but company age and ratio of shareholders have no effect for presenting intellectual capital. At last we got that effect of gross profit is more than effect of total amount of assets.