سهروردي و انديشه سياسي ايرانشهري

Sohrevardi and Iranshahri’s Political Thought

در انديشه سياسي ايرانشهري شاه سايه خداوند بر زمين است و حضور شاه عادل و فرهمند در راس حكومت موجب خرمي و آباداني كشور و سعادت و نيكبختي نفوس مردم خواهد شد. فردوسي در شاهنامه كوشيد انديشه شاه آرماني را بازسازي كند و متناسب با شرايط زمان خود جلوه‌اي «حماسي» بدان ببخشد؛ اما شهاب‌الدين سهروردي در قرن ششم دريافتي ديگر از همين نظام انديشه سياسي عرضه كرد كه از آن به «قرايت عرفاني-اشراقي» از انديشه سياسي ايرانشهري تعبير كرده ايم. شيخ اشراق در آثارش از مولفه ها و مفردات انديشه ايرانشهري، كه به طور كامل در شاهنامه گردآوري شده بودند، برمبناي نظام فلسفي اشراقي خود قرايتي نوين عرضه كرد. در اين قرايت جديد «عالم خيال» به مثابه يكي از مهم ترين ابتكارات سهروردي، نقشي اساسي دارد. كارنامه شاهان آرماني چون فريدون و كيخسرو، كه در روايت‌هاي كهن جنبه اسطوره اي يا حماسي داشتند، در قرايت سهروردي جنبه عرفاني مي يابند و مفاهيمي چون سيمرغ، جام جهان بين، كوه قاف و مانند آن، همگي در نظام فكري اشراقي معنا و مفهوم جديدي به خود مي گيرند. مقاله حاضر به ابتكارات سهروردي در حوزه انديشه سياسي ايرانشهري مي‌پردازد

According to Iranshahri’s political thought, king is the shadow of God on Earth (a symbolic concept) and existence of a just and charismatic king on top of government system guarantees prosperity of the country and the people’s felicity and welfare. Firdausi in his Shah-Nama (Epic of Kings) tried to reconstruct the doctrine of Ideal King and give an epic tone to it based on the demands of his time. Yet, Sohrevardi in the 6th century offered a reading of the same thought system which is referred here as “Gnostic-Illuminationist” reading of Iranshahri’s political thought. In this system “the world of imagination”, introduced by Sohrevardi, is a core concept; mythical aspect of the ideal kings in ancient narratives, such as Fereydun and Kay Khusraw, finds mystical reading, and terms like, Simorq (phoenix), Jam-e-Jahan-Bin (world-displaying cup), Mount Qaf, and so on get new interpretations. The present articles deals with Sohrevardi’s innovations in the area of Iranshahri’s political thought.