تعيين محدوده سمّيت و غلظت نيمه‌كشندگي (LC50) اوژنول در ماهي بني (Barbus sharpeyi)

Determination of toxicity and mean lethal concentration (LC50) of Eugenol on Barbus sharpeyi

امروزه استفاده از گياهان دارويي و جايگزيني آنها با مواد شيميايي پرخطر در صنعت آبزي‌پروري رو به افزايش نهاده‌است. يكي از اين داروهاي گياهي مورد استفاده عصاره گل ميخك است كه عمدتاً در صنعت آبزي‌پروري براي كاهش تنش، بيهوشي و آرام‌بخشي استفاده مي‌گردد. اوژنول يك داروي گياهيست كه از عصاره گل ميخك تهيه مي‌شود. در اين مطالعه محدوده سمّيت و غلظت نيمه‌كشندگي (LC50) داروي بيهوشي اوژنول بر روي ماهي بني sharpeyi Barbus مورد مطالعه قرار گرفته‌است. براي انجام اين مطالعه، تعداد 735 عدد بچه ماهي انگشت قد بني با وزن متوسط 1 ± 5 گرم از مركز تكثير و پرورش شهيد ملكي اهواز به‌طور تصادفي صيد و به دانشگاه علوم و فنون دريايي خرمشهر (آزمايشگاه شيلات) منتقل گرديد. بعد از سپري شدن دوره سازش‌پذيري، بچه ماهيان انگشت قد بني در معرض غلظت‌هاي مختلف (10، 20، 30، 40، 50، 100، 150 و 200 ميلي‌گرم در ليتر قرار گرفتند و تغييرات رفتاري و تلفات در زمان‌هاي 0، 1، 12، 24، 48، 72 و 96 ساعت پس از بيهوشي ثبت و محدوده سمّيت و غلظت نيمه‌كشندگي(LC50) تعيين گرديد. نتايج بدست‌آمده نشان داد كه غلظت 1 ميلي‌گرم در ليتر، بهترين غلظت براي آرام‌بخشي و غلظت 40 ميلي‌گرم در ليتر، بهترين غلظت براي القاي بيهوشي در اين گونه مي‌باشد. همچنين غلظت 200 ميلي‌گرم در ليتر، غلظت بسيار سمّي در اين گونه مشخص گرديد. براساس تحليل‌هاي آماري، غلظت نيمه‌كشندگي 48 ساعته اوژنول 76/1 ± 61/22 ميلي‌گرم در ليتر مي‌باشد كه اين مقدار نشان‌دهنده سمّيت متوسط اوژنول در اين گونه مي‌باشد. نتايج حاصل از اين تحقيق حكايت از آن دارد كه اوژنول مي‌تواند در صنعت آبزي‌پروري ماهيان بومي به‌عنوان جايگزين مناسب داروي بيهوشي MS222 مورد استفاده قرار گيرد.

Nowadays, the use of medicinal plants and their replacement with hazardous chemicals is increasing in aquaculture industry. One of these medicinal plants is Clove oil extract, mainly used for decreasing stress, anesthesia and sedation in aquaculture industry. Eugenol is a medicinal component derived from clove oil. The aim of the present study was to investigate toxicity effects and mean lethal concentration (LC50) of eugenol on Barbus sharpeyi. Barbus sharpeyi fingerlings (average weight: 5±1 gr) were selected and transferred from Shahid Maleki hatchery to fisheries laboratory of Khorramshahr University of Marine Sciences and Technology. After adaptation, fish were exposed to different concentrations of eugenol (1, 10, 20, 30, 40, 50, 100, 150 and 200 ppm) and behavioural changes were recorded on 0, 1, 12, 24, 48, 72 and 96 hours after exposing to anaesthetic drug, and LC50 was determined. According to the results, the concentrations of 1 ppm and 40 ppm eugenol were identified as the best concentrations for decreasing stress (sedation) and anaesthesia induction in Barbus sharpeyi, respectively. In addition, Eugenol at 200 ppm induced acute toxicity. Based on statistical analysis (Probit analysis), 48-hour LC50 of Eugenol was 22.61±1.76 ppm. Based on the results, Eugenol is an anaesthetic drug with moderate toxicity on Barbus sharpeyi. Therefore, Eugenol appears to be a safe anaesthetic agent for substitution with MS222 for native fish aquaculture.