كاربردهاي خاصّ «را» در برخي متون فارسي

Special uses of “R?” in some of Persian Texts

معاني و كاربردهاي مختلف «را» در كتب و مقالات دستوري، محلّ بحث‌ها و مناقشات گوناگوني بوده است. گروهي از دستورنويسان آن را حرف نشانه و نقش‌نما شمرده‌اند و برخي آن را حرف اضافه دانسته‌اند. در كتب سنّتي دستور نيز معاني چندي براي «را» ذكر كرده‌اند؛ از جمله اختصاص، استعانت، تعليل، توضيح، موافقت، مطابقت. در اين مقاله، هفت نوع كاربرد مختلف «را» بازشناخته شده است: «را» به عنوان نشانه مفعول صريح و غيرصريح؛ «را» به عنوان نشانه حرف اضافه؛ «را» به عنوان نشانه كسره اضافه؛ «را»ي فكّ و فصل اضافه؛ «را»ي زايد و تاكيد؛ «را» با نهاد؛ «را» با افعال مجهول. در مقاله درباره هر يك از اين كاربردها، آرا و ديدگاه‌هاي دستورنويسان مختلف مرور شده و با ارجاع به برخي متون زبان و ادب فارسي، شواهد جديد و نكات تازه‌اي امكان عرضه يافته است.

The different uses and meanings of “R?” have been repeatedly discussed in grammatical books and articles. Some of grammarians know it as an Indicator and some others know it as a Preposition. There have been brought some other meanings for it in traditional grammar books such as: allocation, assistance, argument, description, agreement and concordance. Seven uses of “R?” would be analyzed in present article: “R?” as a sign of direct and indirect object, “R?” as a preposition, “R?” as a possesive, “R?” as a junction or disjunction preposition, “R?” for emphasis, “R?” with subject, and “R?” with passive verbs. Each of the above uses has been discussed through the attitudes of different grammarians with several references to the Persian literary works, and finally, some new examples and new discussions would be offered by the author