تغيير كاربري اراضي مرتعي به زمين هاي زراعي آبي و ديم و اثر آن بر ويژگي هاي مهم خاك در منطقه ميانه

Land use change from pasture to irrigated and dry farming arable land and its effect on soil properties in Miyaneh region, Iran

مطالعات كيفيت خاك براي شناسايي اثرات مديريت هاي متفاوت در عرصه هاي كشاورزي و منابع طبيعي از جمله تخريب مراتع و جنگل ها و يا تغيير كاربري آن ها به زمين هاي زراعي از اهميت زيادي برخوردار است. اين مطالعات در صورتي كه منعكس كننده اثرات مديريت بر كيفيت خاك در كوتاه مدت باشند، راه حل مفيدي براي شناخت مديريت هاي پايدار در هر منطقه به منظور جلوگيري از تخريب خاك، ايجاد و تثبيت توليد پايدار و حفظ محيط زيست مي باشند. تغييرات كاربري ارضي نقش مهمي در تغيير پديده هاي جهاني دارد و تغيير جنگل ها و مراتع به اراضي كشاورزي امروزه به يكي از نگراني هاي قابل توجه در سطح دنيا در زمينه تخريب محيط زيست و تغيير اقليم جهاني تبديل شده است. با توجه به گستردگي تغييرات كاربري اراضي در ايران، اين پژوهش به منظور بررسي برخي خصوصيات خاك در كاربري هاي مختلف اراضي منطقه ميانه انجام شد. خصوصياتي مانند بافت خاك، درصد كربن آلي خاك، واكنش خاك و آهك در سه كاربري مرتع، زراعت آبي و كشت ديم بررسي شدند. نتايج نشان داد كه بافت خاك سطحي از كلاس لوم رس سيلتي در كاربري مرتع به كلاس سبك تر لوم شني و لوم سيلتي در كاربري زراعي تغيير پيدا كرده است. هم‎چنين درصد كربن آلي در كاربري مرتع بيشترين مقدار (2/1%) بود و در كاربري هاي ديم (9/0%) و زراعي (5/0%) به‎ترتيب كاهش نشان داده است. واكنش خاك در لايه سطحي خاك در كاربري ديم كمترين مقدار (6/7) و در كاربري زراعي بيشترين مقدار (9/7) بود. بيشترين درصد آهك در خاك زراعي (22%) و كمترين مقدار آن در كاربري مرتع (8%) مشاهده شد. به‎طور كلي نتايج اين تحقيق نشان داد كه تغيير كاربري اراضي از مرتع به زراعت آبي و ديم باعث كاهش كيفيت خاك شده است.

Soil quality assessment is necessary for identifying the effects of different management systems on agriculture and natural resources including rang and forest degradation. Such studies can be useful for identifying sustainable practices in each region with intention of preventing land degradation, providing sustainable crop production and environmental protection. Land use changes play an important role in global change phenomena. Nowadays changing forests and pastures to agricultural land use are a worldwide problem that results in environment degradation and global climate change. This study was conducted to determine some soil properties due to land use changing in Miyaneh region, northwest Iran. The studied properties were soil texture, soil organic carbon, soil pH and soil calcium carbonate in three land use types of pasture, dry farming and irrigated wheat. The results showed that soil texture in top soil changed from silt clay loam in pasture to sandy loam and silt loam in cultivated lands. The values for soil organic carbon were highest in pasture (1.2%) and decreased to 0.9% and 0.5% in dry farming and cultivated land use, respectively. pH values in dry farming soils (7.6) were lower than those of the cultivated soils (7.9). However, soil calcium carbonate percentage was the highest in cultivated (22%) and lowest in pasture (8%). In conclusion, results showed adverse effects of land use change on soil quality