مقايسه ميزان ترسيب كربن در گونه‌‌‌‌ گون پنبه‌‌اي (Astragalus gossypinus) و علف باغ (Dactylis glomerata) در مناطق كوهستاني هزارجريب بهشهر

Comparison of carbon sequestration in Astragalus gossypinus and Dactylis glomerataspecies of Hezarjarib, Behshahr

دي ‌‌اكسيد كربن عمده‌‌ترين جز گازهاي گلخانه‌‌اي محسوب مي‌‌‌شود. به منظور كاهش دي‌‌ اكسيد كربن اتمسفري و ايجاد تعادل در محتواي گازهاي گلخانه‌‌اي، كربن اتمسفر ‌‌بايد جذب و در فرم‌‌هاي متعدد ترسيب شود‌‌. كربن عنصر اصلي گازهاي گلخانه‌‌اي محسوب مي‌‌شود كه ترسيب آن از طريق فرايند فتوسنتز و زيتوده گياهي، ساده‌‌ترين و ارزان‌‌ترين راهكار ممكن براي كاهش سطح اين گاز اتمسفري است. بنابراين، تحقيق حاضر به مقايسه ترسيب كربن در گونه بوته‌‌اي (Astragalus gossypinus F.) و علفي (Dactylis glomerata L.) در بخشي از مراتع نيمه‌خشك سرد وزوار هزارجريب بهشهر در استان مازندران پرداخته است. پس از تعيين منطقه معرف در دو سايت قرق و مرتع تحت چرا، از پوشش گياهي و خاك به روش تصادفي- سيستماتيك نمونه‌‌برداري صورت گرفت. به اين منظور 2 ترانسكت به طول 100 متر به صورت موازي با فاصله 500 متر در هر سايت مستقر و در امتداد هر ترانسكت، بر اساس الگوي پراكنش گياهان، 20 پلات 1 متر مربعي به طور تصادفي قرار داده شد. در مجموع 40 پايه گياهي و 80 نمونه خاك (در دو عمق 0- 15 و 15- 30 سانتي‌متر) برداشت شد. نتايج آماري اين بررسي نشان داد كه بين ترسيب كربن اندام‌‌هاي مختلف گونه‌‌هاي تحت بررسي مرتع قرق با اندام‌‌هاي نظير آن‌ها در مرتع تحت چرا تفاوت معني‌‌داري وجود دارد. ضرايب تبديل وزن زيتوده به كربن آلي اندام‌‌هاي برگ، ساقه و ريشه در منطقه قرق‌شده نسبت به منطقه تحت چرا افزايش يافته كه اين افزايش در گونه‌‌ گون پنبه‌‌اي در اندام ريشه با 12/8 درصد و در گونه علف باغ در اندام ساقه با 75/3 درصد بيشترين ميزان را داشته است. بررسي كربن ذخيره‌شده در خاك نيز نشان داد كه در هر 2 عمق تحت مطالعه، منطقه قرق نسبت به منطقه تحت چرا، ترسيب كربن بيشتري داشته است. همچنين خاك در مقايسه با بيوماس گياهي، كربن بيشتري را در خود ذخيره كرده است.

Carbon dioxide is the main component of greenhouse gases. To reduce atmospheric carbon dioxide and greenhouse gas balance, atmospheric carbon should be capture and sequestration. Carbon is one of the main greenhouse gases elements that sequestration by photosynthesis and plant biomass is the most simple and cheapest way to decrease this gas. Plant with wooden tissue has carbon sequestration potential and it involves shrubs in arid rangeland. In this study, the effects of grazing and non- grazing on carbon sequestration was choosing in herbaceous plant in the semi- arid cool vezvar rangelands. Vegetation and soil sampling was done by random- systematic with 2 transects with 100 lengths and to 500 m apart and parallel to each transect. Based on plant distribution pattern, 20- square- meter plot in a randomly deployed. Thus, 40 plants and 80 soil samples were collected totally. The statistical results showed that the weight coefficients of plant biomass to organic carbon in leaves, stems and roots in non- grazed areas is more than grazed areas. This increase in Astragalus gossypinus root (?8.12) and Dactylis glomerata stem (?3.75) had the most value. There is significant difference between carbon sequestrations of various types with such organs in both area. Investigation of carbon storage in soil showed that soil store more carbon than the plant biomass.