ارزيابي كيفي و كمي تناسب اراضي براي برنج در نواحي مركزي گيلان

Production in Central Areas of Guilan Province Qualitative and Quantitative Land Suitability Evaluation for Rice

ارزيابي تناسب اراضي براي تعيين سازگاري اراضي براي يك نوع خاص از انواع استفاده به كار برده مي‎شود. با مطالعه روش‎هاي ارزيابي تناسب اراضي و با توجه به اطلاعات موجود روش پارامتريك ريشه دوم براي ارزيابي تناسب كيفي و مبناي ارزيابي تناسب كمي ميزان عملكرد در واحد سطح در نظر گرفته شد. توليد پتانسيل گياه برنج با استفاده از روش پيشنهادي فايو (AEZ) حدود 5/8 تن در هكتار محاسبه گرديد. از تلفيق توليد پتانسيل، توليد واقعي و توليد بحراني با نتايج ارزيابي تناسب كيفي، ارزيابي كمي تناسب اراضي انجام شد و كلاس‎هاي تناسب كمي اراضي تعيين شد. توليد پيش‎بيني شده در واحدهاي مختلف اراضي بين 3/5 تا 9/7 تن در هكتار متغير بوده و همبستگي زياد بين آن و توليد مشاهده شده نشان دهنده انتخاب صحيح فاكتورها و روش ارزيابي بود. نتايج بدست آمده نشان داد كه مهمترين ويژگي‎هاي محدود كننده، ويژگي‎هاي اقليمي به‎ويژه درصد رطوبت نسبي هوا در مرحله بعد از شيري شدن، مرحله برداشت محصول و ميانگين دما در موقع توسعه گياه برنج است. همچنين در اراضي ساحلي سبكي بافت خاك و در برخي واحدهاي اراضي، بالا بودن سطح آب زيرزميني و محدوديت شديد زهكشي باعث كاهش تناسب شده‎ است. در محدوده مورد مطالعه كلاس اقليمي براي گياه برنج تناسب كم تعيين گرديد در حالي‎كه نتايج ارزيابي كمي نشان داد كه بيشتر واحدهاي اراضي براي كشت برنج از تناسب بالاتري برخوردار بودند. با توجه به پايين بودن سرانه مساحت شاليكاري، مصرف بخش عمده‎اي از برنج توليدي توسط خانوارهاي كشاورزان منطقه و نهايتاً كاهش درآمد خالص آنان، پيشنهاد مي‎گردد از كشت دوم پس از برداشت برنج استفاده گردد.

Land suitability evaluation is determining the fitness of a given tract of land based on its potential for a defined use. With regard to information in references and land suitability evaluation methods, square root parametric method for qualitative suitability evaluation and yield per unit area for quantitative suitability evaluation were selected. Potential yield was calculated about 8.5 t/ha using the method proposed by FAO (AEZ). The quantitative land suitability evaluation and its classes were defined according to incorporating potential, actual and marginal yields with the qualitative suitability evaluation results. The predicted yield varied from 5.3 to 7.9 t/ha in different land units and high correlation between the observed and predicted yields indicated the appropriate selection of the factors and evaluation methods. Obtained results showed that important limiting characteristics were climatic characteristics, especially relative humidity percentage after milky stage, harvest stage and mean temperature of the developing stage. Light soil texture in coastal lands, high groundwater table, and severe limitation of drainage in some land units caused suitability reduction. In the studied area the climatic class was determined low suitability for rice, while, results of quantitative evaluation showed that the most of the land units had high suitability for rice cultivation. With regard to low area of rice cultivation for each person, basic consumption of produced rice by farmers and their low pure income, using of secondary cultivation was proposed subsequent to rice harvest.