نسبت توسعه و عدالت در سه گفتمان ليبراليسم، سوسياليسم و اسلام

Development and justice in three discourses of liberalism, socialism and Islam

نوشتار حاضر در پي پاسخگويي به اين پرسش است كه عدالت و توسعه در سه گفتمان ليبراليسم، سوسياليسم و اسلام چه جايگاهي دارد و نسبت اين دو با هم چيست. مطالب، پس از مقدمه، تحت اين عنوان‌ها سامان يافته‌است: اول ـ جايگاه عدالت در مدل‌هاي توسعه ليبرالي (كه به دليل تنوع برداشت‌ها، در اين مقاله، تنها، ديدگاه رالز و هايك، به‌صورت تطبيقي، معرفي شده‌است)، دوم ـ عدالت در مدل‌هاي سوسيال (كه در اينجا سه روايت تخيلي، علمي و سوسياليسيمِ اصلاح‌طلب از تعامل عدالت با توسعه، به‌صورت مقايسه‌اي، مورد بحث قرار گرفته‌است) و سوم ـ عدالت در نگاه اسلامي (كه، از باب نمونه، ديدگاه استاد مطهري درباره توسعه و نسبتِ آن با عدالت بررسي شده‌است). در پايان نيز نتيجه‌گيري، در قالب جدولي مقايسه‌اي، بر اساس مولفه‌هاي هفتگانه سه مكتبِ مورد بحث در موضوع عدالت و توسعه، سامان داده شده‌است.

This paper seeks to answer this question: “What is the position of justice and development in liberalism, socialism and Islam, and what is the relation between these two factors?” After the introduction, the contents are organized under these titles: First, the position of justice in the development models of liberalism (due to diversity of perceptions, in this paper, only Rawl’s and Hayekʹs views have been introduced on a comparative basis). Second, justice in socialism models (here, three forms of fictional, scientific and reformist socialism of the relationship between justice and development have been discussed on a comparative basis). Third, justice in Islam (as an example, Motahari perspective on development and its relation to justice has been studied).In the end, conclusion has been organized in the form of a comparison table based on seven factors of the discussed three schools about justice and development.