تعيين LC50 و بررسي ضايعات بافتي ناشي از سم ديازينون در بچه ماهيان سفيدك سيستان (Schizothorax zarudnyi)

سميت حاد ديازينون و ضايعات ايجاد شده در بافت‌هاي كبد، كليه و آبشش بچه ماهي سفيدك، Schizothorax zarudnyi، با ميانگين وزني 2/0±2 گرم براساس دستورالعمل OECD، به‌صورت ساكن، در شرايط كيفي ثابت آب و دماي 0C2±22 مطالعه شد. در آزمايش‌هاي سميت حاد، ميزان LC50 96 ساعت اين سم mg/l70/14 و حداكثر غلظت مجاز آن در محيط‌هاي طبيعي mg/l47/1 محاسبه شد. براساس طبقه‌بندي جدول سطوح سميت حشره‌كش‌ها، سم ديازينون براي گونه سفيدك جزو سموم «سميت كم» طبقه‌بندي شد. در بررسي ضايعات ناشي از سم، ماهيان مسموم از نظر باليني علايمي از قبيل شناي غيرعادي، چرخش، تند شدن حركت‌هاي تنفسي و افتادن به كف آكواريوم را ازخود نشان دادند. همچنين ماهيان مسموم دچار انحنا ستون فقرات، تيرگي سطح بدن و بيرون‌زدگي چشم ازحدقه شدند. از نظر آسيب‌شناسي بافتي نيز پرخوني در عروق و سينوزوييدها و دژنراسيون واكويولي هپاتوسيت‌ها در بافت كبد و پرخوني، چروكيدگي و دژنراسيون بعضي سلول‌هاي ادراري، اتساع فضاي بومن، پيكنوتيك شدن هسته بعضي سلول‌ها وافزايش سلول‌ها در بافت بينابيني در كليه مشاهده شد. همچنين عوارضي نظير پرخوني، تلانژكتازي، تورم، چروكيدگي، چماقي شدن و چسبيدگي به هم در رشته‌هاي ثانويه آبشش قابل مشاهده بود.

The acute toxicity and histopathology of Schizothorax zarudnyi (2±0.2 g body weight) exposed to diazinon was assessed statically in 22±2°C, following the OECD Guideline. The 96h LC50 value of diazinon for the fish was 14.70 mg/l, therefore making its MAC value 1.47 mg/l in natural waters. According to the table of insecticides sorting, the toxicity of diazinon was low for S. zarudnyi. Some clinical symptoms and abnormal reactions such as lordosis and neural paralytic syndrome, losing the balance and swimming in a half circle, expressive pigmentation mainly on the dorsal part and block of respiration movements in the fish exposed to this pesticide were observed. Histopathological evidence from the tissues of liver, kidney, gill, and gut revealed vascular tissue of the liver, sinusoids, hepatocytes vacuole degeneration, shrinkage and degeneration of some urinary cells, dilatation of Bowmanʹs space, pycnotic nucleus of some kidney cells and increase in the number of interstitial kidney cells. Complications, such as hyperemia, telangiectasia, edema, shrinkage, clubbing and adhesion to the secondary gill filaments were also observed.