سنگ‌شناسي، زمين‌شيمي و جايگاه چينه‌شناختي اجتماعات دايكي ديابازي قطع‌كننده توده گرانيتوييدي بند هزارچاه (جنوب‌شرق شاهرود) شاهدي بر ماگماتيسم سيمرين مياني

Petrology, Geochemistry and Stratigraphic setting of Diabasic Dyke Swarms Crosscutting the Band-e-Hezarchah Granitoid Pluton (SE Shahrood): an Evidence for Middle Cimerian Magmatism

اجتماعات دايكي ديابازي متعددي توده گرانيتوييدي بندهزار چاه (جنوب شرق شاهرود) و سنگ‌هاي ميزبان آن شامل سنگ‌هاي متاپليتي، متاپساميتي و گنيسي به سن اواخر نوپروتروزوييك- اوايل كامبرين را قطع كرده‌‌‌اند. اين دايك‌‌‌ها كنگلومرا، ماسه‌‌‌سنگ و شيل‌هاي متعلق به اواخر ترياس تا اوايل ژوراسيك (معادل سازند شمشك) را نيز قطع كرده‌‌‌اند ولي سنگ‌‌‌هاي جوان‌تر از جمله سنگ آهك‌هاي كرتاسه‌‌‌ زيرين (نيوكومين) را قطع نكرده‌‌‌اند. دايك‌‌‌هاي ديابازي مورد نظر تركيب گابرويي دارند. اين سنگ‌ها بافت ريزدانه، پورفيري و به‌ندرت پورفيروييدي نشان مي‌‌‌دهند. بر اساس ويژگي‌هاي زمين‌شيميايي، سنگ‌هاي سازنده اين دايك‌‌‌ها، ماهيت قليايي تا كلسيمي- قليايي دارند. ماگماي سازنده آنها از ذوب بخشي حدود 8 تا 20 درصدي منابع اسپينل لرزوليتي منشا گرفته‌‌‌اند و در يك محيط زمين‌ساختي پشت‌كماني مرتبط با فرورانش صفحه اقيانوسي نيوتتيس به زير ايران مركزي تشكيل شده‌‌‌اند. تشكيل اين سنگ‌ها از پيامدهاي ماگماتيسم مرتبط با فاز كوهزايي سيميرين مياني است. بي‌هنجاري مثبت سرب و بالا‌بودن مقادير Ba، Ce و K نشان‌دهنده آلايش پوسته‌‌‌اي ماگماي بازي سازنده‌‌‌ اين سنگ‌ها در طي صعود و جايگزيني آنهاست.

Numerous mafic dike swarms are crosscutting the Band-e-Hezarchah granitoid pluton (SE shahrood) Their host rocks consist of late Neoproterozoic-early Cambrian metaplitic, metapsammitic and gneissic rocks. These dykes crosscut Upper Triassic-Lower Jurassic conglomerates, sandstones and shales (equivalent to the Shemshak formation) and they don’t cut younger rocks such as lower Cretaceous (Neocomian) limestones. Based on geochemical characteristics, these rocks have alkaline to calk alkaline nature and their magma have been formed by 8 – 20% partial melting of spinel lherzolite sources. Thes rocks have formed in a continental arc setting to back arc basin related to Neotethys oceanic lithosphere subduction beneath Central Iran microcontinent. The formation of these rocks is a result of magmatism related to the middle Cimmerian orogeny phase. Pb positive anomaly and Ba, Ce and K high values show crustal contamination of basic magma during rising and emplacement.