جستاري در آغاز، فرآيند و فرجام كنش جمعي جهان عرب با بهره‌گيري از رويكرد تغيير فرهنگي

A Survey on the Beginning, the Process and the Outcomes of the Arab World’s Collective Action, Using the Cultural Change Approach

از زمان آغاز جنبش‌هاي موسوم به «بهار عرب»، متفكران حوزه‌هاي مختلف در سراسر جهان به چيستي و چرايي آن‌ها از منظر رويكردهاي مختلف پرداختند. يكي از رويكردهايي كه مي توان از طريق آن رخدادهاي عربي را مورد بررسي قرار داد تغيير فرهنگي و تحليل ارزش‌هاي بقا و ابراز وجود در اين كشورهاست كه در اين نوشتار مورد بحث قرار گرفته است. براساس اين مفروض كه كنش جمعي در هر كشور هم‌سو با ارزش‌هاي فرهنگي آن جامعه و تغيير فرهنگي است، تلاش نگارندگان مقاله معطوف به پاسخ به اين پرسش است كه كنش جمعي اعراب موسوم به بيداري اسلامي يا بهار عربي بر اساس كدام نوع ارزش‌هاي فرهنگي شكل گرفته است و آغاز، فرآيند و فرجام آن چه ويژگي‌هايي دارد. انتظار داريم تا در پايان به تاييد اين فرضيه برسيم كه جهان عرب، كشورهايي برخوردار از ارزش‌هاي بقا هستند و متناسب با اين ارزش‌ها، وارد كنشي شدند كه بسيار ديرهنگام، خشونت‌آميز و پيچيده بود كه فرجام آن چيزي جز باز توليد مساله و رشد ارزش‌هاي بقا نخواهد بود.

Since the beginning of the Arab Spring, scholars in different fields around the world have studied it, exploiting various approaches. One of these approaches is the cultural change in which survival and self-expression values are analysed. This approach is discussed in the present paper. Given that collective actions in every country are in line with its cultural values and cultural changes, the authors focus on the collective action called Islamic awakening or Arab Spring and try to answer the following questions: what are the characteristics of the beginning and the end of the process of the Arab Spring movement, and on the basis of what type of cultural values is it gathered its momentum. Our hypothesis is that societies’ survival values have led them towards an action, which was very late, violent and complex, and its outcome will only be the reproduction and growth survival values.