تاثير طب فشاري بر كيفيت خواب بيماران تحت درمان با همودياليز

THE EFFECT OF ACUPRESSURE ON QUALITY OF SLEEP IN HEMODIALYSIS PATIENTS

پيش زمينه و هدف: اختلال خواب يكي از شكايت‌هاي شايع در بيماران مبتلا به نارسايي پاياني كليه مي‌باشد. اين مطالعه با هدف بررسي تاثير طب فشاري بر كيفيت خواب بيماران تحت درمان با همودياليز انجام شد. مواد و روش‌ها: اين مطالعه از نوع كارآزمايي باليني تصادفي دو سوكور بوده كه در آن 108 بيمار تحت همودياليز مراجعه كننده به سه مركز آموزشي درماني امام رضا (ع)، شهيد هاشمي‌نژاد و امام زمان (عج) مشهد با روش تخصيص تصادفي در سه گروه طب فشاري، گروه نقاط كاذب و كنترل در سال 1390 مورد بررسي قرار گرفتند. در گروه طب‌فشاري ماساژ نقاط شن‌من (HT7) مچ دست‌ها به‌مدت 3 دقيقه در هر نقطه، هفته‌اي سه بار براي چهار هفته در حين دياليز و در گروه نقاط كاذب، ماساژ با همان فن در فاصله 5/1-1 سانتي‌متري از نقاط اصلي انجام‌گرديد. براي گروه كنترل فقط مراقبت‌هاي معمول صورت‌گرفت. ابزار گردآوري داده‌ها پرسش نامه كيفيت خواب پيتزبرگ و چارت خواب بود. براي تجزيه و تحليل داده‌ها از آزمون‌هاي تحليل واريانس، كروسكال‌واليس، تي‌زوجي، ويلكاكسون و تحليل واريانس با اندازه‌گيري‌هاي مكرر استفاده گرديد. يافته‌ها: بعد از مداخله، بهبود در نمره كل شاخص كيفيت خواب پيتزبرگ (‏000/0‏P=‎‏‎‏) و مقياس‌هاي فرعي كيفيت خواب ذهني (‏000/0‏P=‎‏‎‏)، خواب نهفته (‏000/0‏P=‎‏‎‏)، مدت ‌زمان واقعي خواب (‏000/0‏P=‎‏‎‏)، كفايت خواب (‏000/0‏P=‎‏‎‏)، اختلالات خواب (003/0‏P=‎‏‎‏)، عملكرد روزانه (‏000/0‏P=‎‏‎‏) در گروه طب‌فشاري مشاهده‌ شد. در مقايسه دو‌به‌دو گروه‌ها، بين گروه طب‌فشاري با گروه نقاط‌كاذب و گروه كنترل، درنمره كل و همه اجزا به جز مصرف داروي خواب‌آور و كفايت خواب اختلاف معني‌داري وجود ‌داشت. بر اساس داده‌هاي چارت خواب، افزايش كيفيت خواب و كاهش تعداد بيداري شبانه در گروه طب‌فشاري مشاهده‌ شد. بحث و نتيجه‌گيري: طب‌فشاري در بهبود كيفيت خواب بيماران دياليزي تاثير مثبت دارد و مي‌تواند به عنوان يك روش درماني غير‌تهاجمي براي درمان اختلالات خواب در اين بيماران توصيه گردد.

Abstract Background & Aims: Sleep disturbance is a common complaint among patients with end-stage renal disease. The aim of this study is to determine the effect of acupressure on the quality of sleep in hemodialysis patients. Materials & Methods: in this randomized double blind clinical trial, 108hemodialysis patientsof ‎‏ ‏three hemodialysis units of Imam Reza, Shahid Hasheminejad and Emam Zaman hospitals of Mashhad city were assigned to three groups: acupressure, sham acupressure, and the control group via balanced randomized method. The subjects in the acupressure group were given a massage of the Shenmen (HT7) points on the wrists for three minutes on each point for three times a week, for up to four weeks during dialysis. The same technique was used for subjects in the sham acupressure group; however it was done 1-1.5 centimeter away from the main points. For control group, they were only given the usual medical care. Pittsburg Sleep Quality Index (PSQI) Questionnaire and the Sleep Log were used for gathering the data and for data analysis one way ANOVA, Kruskal-Wallis, paired t-test, Wilcoxon, and repeated measure ANOVA were used. Result: the global score of PSQI (p=0.000) and subscale scores of the subjective sleep quality (p=0.000), sleep latency (p=0.000), sleep duration (p=0.000), sleep sufficiency (p=0.000), sleep disturbance (p=0.003), and daily performance (p=0.000) were improved in acupressure group patients after intervention. In paired analysis of the groups (the acupressure group with the sham acupressure group and the control group in respect), a significant difference was found in the global score and all the subscale scores, but this difference was not significant in terms of sleep sufficiency and sleep medication. According to the results of the Sleep Log, an increase in sleep quality and a decrease in the number of sleepless periods during night were found for the acupressure group. Conclusion: The study shows that acupressure has a positive effect on the sleep quality of patients undergoing dialysis, and it can be used as a noninvasive way to treat sleep disturbance in such patients. Keywords: Acupressure, Hemodialysis, ‎ Sleep quality