ارزيابي واكنش برخي توده‌هاي بومي خربزه ايران به ويروس كوتولگي زرد كدوييان *

EVALUATION OF REACTION OF SOME IRANIAN MELON ACCESSIONS TO CUCURBIT YELLOW STUNTING DISORDER VIRUS

ويروس كوتولگي زرد كدوييان(CYSDV) عضو جنس Crinivirus از تيره Closteroviridae، يكي از ويروس‌هاي خسارت زا در تيره كدوييان مي‌باشد. بكارگيري واريته‌‌هاي مقاوم بهترين راه مديريت خسارت ناشي از اين ويروس است. در تحقيق حاضر واكنش 25 توده بومي خربزه و طالبي(Cucumis melo) جمع‌آوري شده از مناطق مختلف ايران تحت شرايط مايه‌زني كنترل شده به جدايه بوشهر CYSDV ارزيابي شدند. مايه‌زني بوته‌ها در مرحله سه برگي توسط سفيد بالك Bemisia tabaci حامل ويروس انجام و واكنش نمونه‌‌هاي فوق بر اساس ميانگين شدت شاخص بيماري 8 هفته پس از مايه‌زني، زمان ظهور علايم (درصد آلودگي 20 روز پس از مايه زني) و ميانگين جذب در آزمون اليزا 8 هفته پس از مايه زني مورد ارزيابي قرار گرفت. تنها دو نمونه‌ چروك زرد و تيل زرد تاخير در ظهور علايم، شاخص شدت بيماري پايين و ميزان جذب پايين در آزمون اليزا نشان دادند و بر اين اساس مقاوم به ويروس و متحمل به بيماري قلمداد شدند. نمونه‌هاي زرد خارجي، زرد مشبك درشت و زرد طلايي به دليل غلظت پايين ويروس در آزمون اليزا و نمونه‌هاي سيرجان، خاكستري خط دار و كاشفي به دليل تاخير در ظهور علايم در گروه نمونه‌هاي مقاوم به ويروس قرار گرفتند در حالي كه نمونه‌هاي يزدي، زرد طلايي ،سيرجان، زرد معطر و سفيد كه شاخص شدت بيماري پايين داشتند و علايم خفيف‌تري نسبت به ساير ژنوتيپ‌ها نشان دادند در گروه متحمل به بيماري قرار گرفتند. ساير نمونه‌هاي بررسي شده حساسيت بالايي به ويروس نشان دادند.

Cucurbit yellow stunting disorder virus (CYSDV), a member of the genus Crinivirus (family Closteroviridae), causes considerable losses in cucurbits. Using of the resistant cultivars is a potential option for control of the disease induced by CYSDV. In this research twenty five accessions of Cucumis melo, including local melons, collected from different regions in Iran, were evaluated under controlled conditions for their reaction to Iranian CYSDV isolate, (Bushehr). Inoculations were made at first true leaf-stage with Bemisia tabaci. Assays included mean of disease severity index 6 weeks after inoculation, time of symptoms development (infection percentages 20 days after inoculation) and virus concentration in plant (mean ELISA value 8 weeks after inoculation). Only two accessions Chorook zard and Til zard showed delay in symptom development, low disease severity index and low concentration of the virus. They were considered resistant to the virus and tolerant to the disease. The accessions Zard khareji, Zard moshabbak dorosht, Zard talaee and Sefid because of low concentration of the virus in ELISA and Sirjan and Kashefi because of delay in symptoms development were resistant to virus. Yazdi, Zard talaee, Sirjan, Zard moattar and Sefid had low disease severity index and rated tolerant. Other accessions were highly sensitive to the virus.