اولين گزارش از جدا سازي و اثبات بيماري زايي Fusarium compactum روي گلرنگ *

FIRST REPORT OF ISOLATION AND PATHOGENICITY OF Fusarium compactum ON SAFFLOWER

گلرنگ (.Carthamus tinctorius L) از تيره Asteraceae گياهي يك ساله و دانه‌هاي آن داراي 5 تا 40 درصد روغن است. زيستگاه ابتدايي اين گياه جنوب آسياست و از قديم در كشورهاي چين، هند، ايران و مصر كشت مي شده است. در ايران سطح زير كشت گلرنگ افزايش يافته و در سال 1387 به 10000هكتار رسيده است. از عوامل بيماري زاي قارچي گلرنگ Pythium ultimum ، Phytophthora drechsleri ، Puccinia carthami و Fusarium oxysporum f. sp. carthami. را مي توان نام برد. در تابستان 90 گياهان گلرنگ داراي علايم پژمردگي و زردي از مزارع گلرنگ باجگاه از استان فارس جمع آوري شد. قطعاتي از ريشه گياهان داراي علايم با هيپوكلريت سديم 5/. درصد ضدعفوني، روي محيط كشت PDA اسيدي كشت، سپس در دماي 25 درجه سلسيوس نگه داري شد. پس از چهار روز كشت هايي با روش تك اسپور در محيط PDA تهيه گرديد. جدايه ها پرگنه هايي به رنگ نخودي تا زرد مايل به صورتي داشتند. براي توليد ماكروكنيديوم از محيط كشت برگ ميخك و آب آگار 2 درصد (CLA) استفاده گرديد. ماكروكنيديوم ها خميده، اغلب پنج بندي و كلاميدوسپورها كروي با سطح زگيل دار بودند. ميكروكنيديوم ديده نشد. روي محيط كشت PDA اسيدي در دماي اتاق 25 در جه سلسيوس پرگنه قارچ داراي ميسليوم هوايي نخودي رنگ و در زير تشتك پتري برنگ صورتي بود. به منظور شناسايي گونه قارچ از كليدهاي نلسون و همكاران (Nelson et al. 1983)، برگس و همكاران(Burgess et al. 1994) و لزلي و سامرل (2006 Leslie and Summerell) استفاده و Fusarium compactum شناسايي شد. اين قارچ براي اولين بار از ايران به وسيله زارع و ارشاد (1376) از روي غلات گزارش شده است. به منظور بررسي رابطه اين قارچ با علايم ذكر شده اصول كخ اجرا شد. براي تهيه مايه F. compactum از روش وست لوند و همكاران (Westerlund et al. 1974) روي دانه‌هاي ارزن استفاده شد. سپس به منظور مايه‌زني از گلرنگ‌هاي 60 روزه و گياهچه هاي 14 روزه استفاده شد و دانه‌هاي ارزن كلنيزه شده با قارچ در مجاورت طوقه و ريشه گياهان قرار داده شد. پس از حدود چهار هفته علايم زردي برگ‌ها و نكروز طوقه و ريشه مشاهده گرديد جداسازي مجدد از گياهان مايه‌زني شده صورت گرفت. به اين ترتيب بيماري زايي اين قارچ اثبات شد. اين اولين گزارش از بيماري زايي F. compactum روي گلرنگ است.

Safflower (Carthamus tinctorius L.) of the family Asteraceae is an annual broadleaf oilseed crop with 35-40 % oil. It was originated from southern Asia and is known to have been cultivated in China, India, Iran and Egypt. In Iran the safflower cultivation area has increased over 10000 ha in 2008. Some pathogenic fungi such as Pythium ultimum, Phytophthora drechsleri, Puccinia carthami, and Fusarium oxysporum f. sp. carthami affect safflower crop in the country. During summer of 2011 safflower plants showing yellowing and wilting were collected from fields in Bajgah, Shiraz (Fars province). Segments of root and crown were surface sterilized using 0.5% sodium hypochlorite, plated on acidified PDA and incubated at 25 ?C. The growing colonies were purified using single spore method. The colonies appeared yellow pink on PDA. Carnation leaf agar was used for macroconidium formation. Macroconidia were curved with five septa; Chlamydospores were round and verrucose; no microconidia were produced. The colonies on acidified PDA at room temperature produced light yellow aerial mycelium and appeared dark pink when looked upon at the back of Petri plates.. Based on morphological features and available sources such as Nelson et al. (1983), Burgess et al. (1994) and Leslie and Summerell (2006), the fungus was identified as Fusarium compactum. This fungus has been previously reported from Iran on wheat by Zare and Ershad (1997). To study the pathogenicity of the fungus to safflower, an inoculum was prepared according to Westerlund et al. (1974). The fungus was grown on millet seeds. The colonized seeds were placed around crown and roots of 14-day old and 60- day old safflower plants and grown under greenhouse conditions. After four weeks, the inoculated plants developed leaf yellowing and root and crown necrosis. The fungus was reisolated from infected plants and identified to fulfill the Kochʹs postulates.