بررسي رابطه بين ميزان فعاليت‌هاي پرورشي مدارس و ابعاد هويتي دانش‌آموزان

A Survey of the Relationship between Talent Identification Activities of Schools and Identity Dimensions of Students

كمك به رشد ابعاد گوناگون هويت دانش‌آموزان، از جمله هويت فردي، هويت اجتماعي و هويت ديني از رسالت‌هاي محوري امور تربيتي يا پرورشي است. در سندهاي اخير وزارت آموزش و پرورش كه حاصل بازانديشي‌ها و طرح‌هاي تحولي دهه اخير است به كرات و در بندهاي مهم روي واژه «هويت» تاكيد شده است. بنابراين حوزه‌اي از پژوهش‌هاي كاربردي مي‌تواند به توصيف و پايش وضعيت ابعاد هويت دانش‌آموزان و همچنين تبيين و توصيف رابطه بين فعاليت‌هاي گوناگون حوزه تعليم و تربيت و ابعاد هويتي دانش‌آموزان مربوط باشد. در همين راستا پژوهش حاضر براي بررسي رابطه بين فعاليت‌هاي پرورشي مدارس استان خراسان شمالي و ابعاد هويت فردي دانش‌آموزان طراحي و اجرا شده است. نمونه آماري اين پژوهش شامل 24 مدرسه بود كه به شيوه تصادفي، مرحله‌اي انتخاب شدند. در بين اين 24 مدرسه سهم متغيرهاي جنسيت (دختر و پسر)، منطقه (روستايي و شهري) و مقطع (راهنمايي و دبيرستان) برابر بود. در هر مدرسه از بين كلاس‌هاي سوم، يك كلاس به عنوان خوشه انتخاب شد كه در مجموع حدود 540 دانش‌آموز استان را شامل مي‌شدند. به هر يك از اين دانش‌آموزان چند پرسشنامه داده شد. پرسشنامه‌هاي مربوط به ابعاد هويت (فردي، اجتماعي و ديني). به مربيان پرورشي مدارس مذكور نيز پرسشنامه‌اي در جهت ارزيابي ميزان فعاليت مدرسه در سال تحصيلي 89-90 ارايه شد. يافته‌هاي پژوهش در وهله اول نشان داد كه دانش‌آموازن از بعد هويت فردي از وضعيت مطلوبي برخوردارند؛ اما در بعد هويت اجتماعي و ديني اگرچه ميانگين نمره آنها بالاتر از متوسط بود اما با وضعيت مطلوب فاصله داشت. به گزارش مربيان پرورشي، سطح فعاليت پرورشي 34% مدارس بالاست و حدود همين مقدار در حد متوسط و پايين است؛ كه نمي‌تواند خيلي مطلوب ارزيابي شود. در اين ميان، مدارس دخترانه از پسرانه، و مدارس شهري از روستايي عملكرد بهتري دارند. در رابطه با محور اصلي اين پژوهش، تحليل داده‌ها نشان داد كه در حالت كلي، بين ميزان فعاليت پرورشي مدرسه و سه بعد هويتي فردي، اجتماعي، و ديني، تنها بين فعاليت‌هاي پرورشي و هويت اجتماعي رابطه مثبت معنادار مشاهده شد و در دو مورد ديگر رابطه‌ معناداري مشاهده نشد. بررسي همين رابطه به تفكيك متغيرها نشان داد كه از مجموع24 رابطه، در 19 مورد رابطه معنادار مشاهده نشد، 3 مورد رابطه منفي را نشان داد و تنها در 2 مورد رابطه مثبت مشاهده شد. و اين مي‌تواند به معناي آن باشد كه فعاليت‌هاي پرورشي سهم به‌سزايي در شكل‌گيري ابعاد هويتي دانش‌آموزان نداشته‌اند.توجه و نظارت بيشتر به مدارس پسرانه و روستايي از جمله پيشنهادهاي پاياني اين پژوهش است.

In recent documents issued by the Ministry of Education, the word "Identity" has been frequently repeated and underlined. One of the main missions of the talent identification activities of schools is to foster different dimensions of identity such as personal identity, social identity and religious identity. In this regard, this research is designed to identify whether there is any meaningful relationship between talent identification activities and identity dimensions (personal, social and religious). 24 schools housing 540 (male and female, rural and urban, guidance- and high-school) students were selected as the statistical sample through stage sampling method. In each school, two kinds of questionnaire were applied. One of them was also answered by talent identification teachers to assess the activities of the schools in the school year 2010-2011. The results showed that the studentsʹ scores for personal identity were high. Although their scores for social as well as religious identity were over average, they were not satisfactory. As reported by talent identification teachers, the activity level of 34% schools was high, 34% medium and 31% low. Among them, girlsʹ schools were better than boyʹs, and urban schools outperformed rural ones. In regard of the main pivot of this research, the results showed that there is generally a positive meaningful relationship between talent identification activities of schools and social identity of the students while there is no relationship between these activities and the other two dimensions. Analysis of the results after the detachment of variables showed that there was no meaningful relationship in 19 cases, negative relationship in three cases and positive relationship only in two cases of the total 24 cases. These results may lead to this conclusion that talent identification activities have no important role in the formation of identity dimensions of students.