نقش ادبيات نوسازي در توفيق آن

The Role of Renovation Literature in itʹʹs success

نوسازي در ايران، مفهومي جديد است. قديمي‌ترين اقدامات مديريت شهري در اين زمينه به تاسيس سازمان نوسازي در تهران در بيش از چهار دهه قبل باز مي‌گردد كه هدف از آن لوكس‌گرايي و مدرنيزاسيون شهر از طريق حذف زوايد و ناهنجاري‌ها از چهره شهر بود. كارنامه سازمان تا دهه 80 نيز حاكي از همين رويكرد است. سازمان عمران و بهسازي شهري، در دهه 70 از سوي دولت تاسيس شد تا به حكم قانون برنامه دوم توسعه، به نوسازي بافت‌هاي فرسوده شهرهاي مختلف كشور، طي 10 سال اقدام كند! نخستين اقدامات علمي و حرفه‌اي در زمينه نوسازي بافت فرسوده شهري، مربوط به قراردادي است كه جهاددانشگاهي دانشكده هنرهاي زيبا در سال 1360 تحت عنوان "احياي بافت قديم كرمان" با شهرداري كرمان منعقد كرد. به دليل فقدان سابقه مداخله در بافت‌هاي تاريخي يا فرسوده، قرارداد همسان براي اين هدف وجود نداشت. معاون وقت شهرسازي و معماري وزارت مسكن در ابلاغ استعلام استانداري كرمان براي تعيين تكليف قرارداد پيشنهادي جهاد نوشته بود : "اقدام در حد بدنه كوچه‌هاي فرعي بلامانع است" و بيش از آن را به طرح جامع شهر واگذار كرده بود. همان طرحي كه پل سواره‌روي پيشنهادي آن روي ميدان تاريخي مشتاقيه و خيابان جديد به موازات محور اصلي شريعتي، اعتراض مسيولان وقت را نسبت به حفظ آثار تاريخي برانگيخته بود. اين قرارداد در استان منعقد شد و اولين گام در راه نوسازي شهري در ايران برداشته شد. پس از آن مديريت‌هاي مختلفي در وزارت مسكن ايجاد شد كه نهايتاً به تشكيل شركت مادر تخصصي عمران و بهسازي شهري در سال 1376 منجر شد كه كليه فعاليت‌هاي نوسازي شهري را ذيل مديريت واحد تعريف كرد. تشكيل شركت‌هاي عمران و مسكن‌سازان ابتدا به صورت محدود در چند منطقه كشور و بعداً تكثير آن در همه استان‌ها، پاسخي به چالش‌هاي اجرايي طرح‌هاي نوسازي مورد نظر شركت بود. تعريف شاخص‌هاي فرسودگي، تعيين اسامي و عناوين مختلف براي انواع بافت‌هاي مشكل‌دار، تعيين 77 هزار هكتار محدوده فرسوده در شهرهاي مختلف كشور، تهيه طرح‌هاي مختلف مداخله و نوسازي بافت‌هاي فرسوده از جمله اقداماتي بود كه تا دوره اخير در شركت عمران و بهسازي دنبال شد. مديريت فعلي شركت عمران و بهسازي با آسيب‌شناسي روند نوسازي در ايران اقدامات مختلفي را براي اصلاح راهبردهاي جاري پيش رو قرار داد كه انجام پژوهش‌هاي كاربردي با همكاري متخصصان اين حوزه در عناوين جاري و مبتلا به كشور از جمله آنهاست. ويژه‌نامه حاضر با موضوع "بررسي نقش ادبيات نوسازي در ايران" به واكاوي نسبت ميان مفاهيم و اصطلاحات نوسازي با اقدامات پيش رو پرداخت كه دستاوردهاي جالبي را عرضه مي‌كند.

Renovation in Iran is a new term. The oldest urban management’s proceedings in this context returns to the establishment of renovation organization in Tehran about four decades ago with the aim of modernization and Luxury-oriented the city with removing the maladaptive and superfluous elements of cityscape. The organization log until 80th decade indicates this approach. Urban development and revitalization organization in 70th decade was established by the government to renovate the various cities’ deteriorated fabric in 10 years. The definition of deterioration, designation different titles for all kinds of Problematic fabrics, determination the 77thousands acre deteriorated district in various cities, preparation different intervention and renovation plans for deteriorated fabric were the proceedings followed by Urban development and revitalization organization. The applied researches in prevalent terms and titles by professionals’ collaboration are some of different proceedings done by the current organization management to modify the current strategies. Differences in comprehension the deterioration and renovation vary their policies and managements. Several terms are prevalent in urban renovation that their concepts have ambiguities and prevent the urban renovation’s proceedings to have a Specified format. The existing problems in renovation process in Iran indicate the necessity of review the terminology of this field. This issue has been consulted with professionals. The outcome is the ahead specified issues. The most significant Achievement is the emphasis on importance of terms and titles’ functional values. In fact the change of the literature and terminology is an applied action not scientific or decorative