وحدت وجود در فلسفه اسپينوزا با نگاه به فلسفه وحدتوجودي صدرا

A Study of the Oneness of Being in Spinoza’s Philosophy with a Look at Mulla Sadra’s Philosophy of Existential Oneness

اسپينوزا در كتاب فلسفي خويش بنام اخلاق بطور مفصل به بحث راجع به خدا پرداخته است. از نظر او خداوند جوهر منحصربفردي است كه داراي صفات نامتناهي و قايم بذات خويش و بيعلّت است. وي معتقد است بجهت اينكه خداوند نامتناهي است چيزي در عالم نيست كه خدا آن چيز نباشد وگرنه عدم تناهي او به چالش كشيده مي‌شود. عقيده وي مورد قضاوتهاي متعددي قرار گرفته است. اين مقاله در پي آنست كه بعد از بيان كوتاه و روشن عقيده اسپينوزا و تبيين اقوال موجود در وحدت وجود، وي را از قول به «پانتييسم» و «وحدت موجود» مبري بداند و نوعي وحدت وجود، كه پختگي لازم را نيافته است، به او نسبت دهد. اين عدم پختگي محصول تكبعدي بودن نگرش عقلي اسپينوزا معرفي شده است.

In his philosophical book called The Ethics, Spinoza has extensively discussed God. In his view, God is a unique substance with infinite attributes. He is self-subsistent and has no cause. He believes that because of His being infinite, there is nothing in the world in which there is no trace of God. Otherwise, His infinity would be challenged. There have been various judgments concerning this idea. After presenting a brief but clear explanation of Spinoza’s idea and clarifying the existing views concerning the oneness of being, the purpose of the present paper is to acquit him of the charge of believing in “pantheism” and “the oneness of existent” and attribute to him the belief in a kind of oneness of being which has not yet attained the necessary maturity. This feature is the result of the unidimentionality of Spinoza’s rational approach.