ارزيابي زوال پذيري نمونه هايي از تراورتن ها در مقابل تبلور نمك با استفاده از پارامترهاي شاخص تجزيه و سرعت تجزيه

Evaluation of travertine samples deterioration against salt crystallization using alteration index and alteration velocity parameters

يكي از مهمترين عوامل تاثيرگذار روي دوام و زوال پذيري سنگ هاي ساختماني تبلور نمك هاي محلول است. سولفات منيزيم از نمك هاي متداول و مخرب است كه مي تواند باعث زوال پذيري سنگ هاي ساختماني شود. از اين رو ضروري است قبل از انتخاب يك سنگ براي استفاده در نماي بيروني ساختمان ها به اين موضوع توجه ويژه اي شود. در تحقيق حاضر از پارامترهاي شاخص تجزيه و سرعت تجزيه براي ارزيابي زوال پذيري نمونه هايي از تراورتن ها در مقابل تبلور نمك سولفات منيزيم استفاده شده است كه مي توان به عنوان يك معيار مقاومت نمونه‌ها در مقابل تبلور نمك از آن ها استفاده كرد. بدين منظور 15 نمونه تراورتن از مناطق مختلف ايران تهيه شد و علاوه بر مطالعات سنگ‌شناسي، تعدادي از ويژگي هاي فيزيكي و مكانيكي آن ها شامل چگالي، تخلخل، جذب آب، مقاومت فشاري تك محوري و كششي برزيلين اندازه گيري شد. سپس آزمايش تبلور نمك در محلول سولفات منيزيم تا 60 چرخه انجام شد و بر اساس افت وزني و همچنين وضعيت ظاهري نمونه ها، پارامترهاي شاخص تجزيه و سرعت تجزيه براي هر نمونه تعيين و ارتباط آن ها با تخلخل موثر، مقاومت كششي برزيلين و افت وزني نمونه ها با انجام آناليزهاي رگرسيون برقرار شد. نتايج نشان مي دهد سرعت تجزيه همبستگي بالايي با تخلخل موثر، مقاومت كششي برزيلين و افت وزني نمونه ها دارد در صورتي كه براي شاخص تجزيه اينگونه نيست. همچنين نتايج نشان مي دهد ويژگي هاي ساختاري نمونه ها، تخلخل موثر و مقاومت كششي برزيلين از عوامل مهم كنترل كننده دوام نمونه ها در مقابل تبلور نمك مي باشند.

Salt crystallization is one of the important factors on durability and deterioration of building stones. Magnesium sulphate is a common salt that can lead to deterioration, thus it is necessary to consider this subject before select the stones as building facade. In this research, alteration index and alteration velocity were be used to evaluate the durability of travertine against Magnesium sulphate that can be used as criterion in salt crystallization test. For this purpose, fifteen travertine were sampled from different areas in Iran then petrologic, some chemical (density, porosity and water adsorption) and mechanical properties (uniaxial compressive strength and tensile strength) were obtained for samples. Salt crystallization test were carried out 60 cycles and alteration index, alteration velocity were calculated for samples based on the weight loss and appearance variation of samples then relationship between alteration index and alteration velocity with effective porosity, tensile strength and weight was analyzed with regression analysis. The results show that alteration velocity has higher correlation with tensile strength, effective porosity and weight loss whereas the alteration index of the travertine is not. Also the results show that fabric, effective porosity and tensile strength are important factors that controll durability of samples in salt crystallization test.