برآورد ارزش اقتصادي آب با استفاده از رهيافت برنامه‌ريزي رياضي مثبت در شهرستان قوچان

Estimating the economic value of water using positive mathematical programming in Quchan city

در دهه هاي اخير به دليل بروز بحران آب، بيشتر كشورها به مديريت منابع آبي و بهره برداري بهينه هرچه بهتر آب گرايش پيدا كرده اند. آب اين ماده حياتي مهم ترين عامل محدود كننده ي توسعه ي اقتصادي و نيز مهم ترين نهاده‌ي كشاورزي در ايران است. هدف از اين پژوهش، برآورد ارزش اقتصادي آب با به كارگيري رهيافت برنامه ريزي رياضي مثبت در ميان بهره برداران زراعي شهرستان قوچان است. داده هاي مورد استفاده در اين پژوهش با استفاده از به كارگيري روش نمونه گيري ساده تصادفي و تكميل 118 پرسشنامه از ميان بهره برداران زراعي شهرستان قوچان فراهم شد. سپس با به كارگيري روش تجزيه واريانس بهره برداران نمونه در گروه بهره برداران (كمتر از 5 هكتار ) و (بيشتر از 5 هكتار) تقسيم شدند كه واكنش هر گروه از بهره برداران نماينده تحت تاثير سه سناريوي كاهش در منابع آب (كاهش 30، 40 و 70 درصدي براي بهره بردارن گروه 1 و كاهش 10، 25 و 75 درصدي براي بهره برداران گروه2) و افزايش در قيمت آب ( افزايش 70، 80 و 100 درصدي براي بهره برداران گروه 1 و افزايش 75، 80 و 100 درصدي براي بهره‌برداران گروه 2) مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج تحقيق نشان داد كه در سناريوي كاهش در منابع آب ارزش اقتصادي آب به ترتيب 1100، 1340 و 3120 ريال براي بهره برداران گروه 1و در بهره برداران گروه 2 ارزش اقتصادي آب به ترتيب برابر 100، 1260 و 4730 ريال به دست آمده است. همچنين سطح زير كشت محصولاتي مانند گندم، جو، سيب زميني و گوجه فرنگي نسبت به سناريوهاي موجود دچار تغييرات كمتري شده است.

In recent decades most countries because of water crisis tend to manage water resources and water allocation well. Water, the crucial element, is the most important factor limiting of economic development and input in Iranian agriculture. This study estimates the economic value of water with applying positive mathematical programming between farmers in Quchan. The data, used of simple random sampling method, in this study completed by questionnaires between 118 of the farmers in Quchan. Then farmers were divided in 2 groups (farmers with less than 5 acres and more than 5 acres) with using analysis of variance that each group of farmers affected by the reaction of the three scenarios (decrease 30%, 40% &70% water resources for farmers group1 and decrease 10%, 25% & 75% water resources for farmers group2 also increase 70%, 80% & 100% in water price for farmers group1 and 75%, 80% &100% for farmers group2) were examined. The results showed that the economic value of water under scenarios of decrease water for farmers group 1 respectively equal 1100, 1340 & 3120 Rials and for farmers group 2 respectively equal 10, 1260 and 4730 Rials. Also the cultivation of products such as wheat, barley, potatoes and tomatoes has been less change than the existing scenarios.