كاربرد مدل برنامه‌ريزي خطي چند شاخصه فازي در تعيين الگوي بهينه كشت ارقام برنج در شاليزارهاي بابلسر

Application of Fuzzy Multi-objective Linear Programming Model for Determining Optimal Cultivation Pattern of Different Varieties of Rice in Paddies Babolsar

در اين نوشتار به شاخص‌هاي كمي و كيفي مهم و پايه‌اي در تعيين الگوي كشت ارقام برنج خزر، بينام و طارم و 10 شاخص از سنجه‌هاي مهم ديگر در زراعت برنج توجه شده است. براي اين منظور از نظر و تجربه كشاورزان و خبرگان اين بخش استفاده شده است. اين شاخص‌ها از راه فرايند تحليل سلسله مراتبي فازي و با بهره‌گيري از مدل تحليل توسعه‌اي چانگ كه در آن اعداد مورد استفاده مثلثي فازي هستند، وزن‌دار شدند. وزن‌هاي اولويت‌بندي شده، در مدل برنامه‌ريزي خطي به كار گرفته شد و بهترين الگوي كشت در شاليزارهاي شهرستان بابلسر در سال زراعي1390 به دست آمد. در اين مدل محدوديت‌هاي اصلي كشاورزان شامل (زمين، آب، سرمايه، نيروي‌كار، كودهاي شيميايي، تراكتور و سموم دفع آفات گياهي) در نظر گرفته شد و الگوي بهينه كشت به دست آمد. بنا بر نتايج به دست آمده از تحقيق الگوي كشت بهينه شهرستان بابلسر با استفاده از مدل برنامه‌ريزي خطي معمولي، كشت برنج بينام (10200 هكتار) و طارم (4200 هكتار) را نشان مي‌دهد، اين در حالي است كه نتايج مدل تركيب تحليل سلسله مراتبي فازي و برنامه‌ريزي خطي، به واحدهاي زراعي شهرستان بابلسر بر پايه وضعيت موجود افزون بر برنج طارم، به جاي برنج بينام كشت برنج خزر را به ميزان 10200 هكتار پيشنهاد مي‌كند، كه داراي سوددهي بالاتري است.

In this paper important quantitative and qualitative indices for determining cultivation pattern of different varieties of rice including Khazar , Binaam , Tarom as well as 10 basic indices of rice farming have been considered. To do this, the opinion and experience of both farmers and experts have been used. The indices are scaled (weighted) through Fuzzy analytic hierarchy process in-Extent Analysis Method (EA) of Chang- in which the numbers used are Fuzzy triangular. Ranking weights entered linear programming model in order to get the best cultivation pattern of city paddies Babolsar in 1390. The main constraints were land, labor, capital, water, chemical fertilizer, tractor and pesticide. The results of LP model suggest cultivation of both Binaam (10200 hectare) and Tarom varieties (4200 hectare) while the mixture of Fuzzy analytic hierarchy and linear programming model recommends the cultivation of Khazar -10200 hectare-instead of Binaam variety besides Tarom variety in cultivation pattern which has higher benefit.