دين سالاري؛ كانون انديشه و تمدن در ايلام باستان

Theocracy; Focus of Pondering and Civilization in the Ancient Elamite

تمدن ايلام از لحاظ جغرافيايي، منطقه جنوب غرب ايران را شامل مي‌شود. اين تمدن در مدتهاي مديد در برابر تهاجمات بي‌پايان ملل بين‌النهرين ايستادگي كرد و در نهايت به دست آشور بانيپال فرمانرواي آشوري از بين رفت. در اين مقاله سعي بر آنست تا با توجه به آثار و شواهد باستان‌شناختي كه از اين تمدن باقي مانده، به بررسي تاثيرات دين، در روند تحول هنر و فرهنگ ايلامي پرداخته شود و به نوعي حضور و سيطره دين در ذايقه و ذوق ايلاميان، روشن گردد. در ابتدا به بررسي دين در ايلام پرداخته مي‌شود تا مشاهدات همسو با انديشه ايلاميان بازسازي و ارزيابي شود. همچنين نكاتي در مورد آيين، مراسم و باورهاي مذهبي ايلاميان آورده مي‌شود تا درك آثار و شواهد باستان‌شناختي روشن‌تر گردد. به شماري از مراكز عمده مذهبي ايلاميان اشاره شده است و به تاثير مذهب ايلام در رشد و تحول هنرهاي مختلفي همچون موسيقي، پيكره سازي، معماري، نقش برجسته و مهر سازي پرداخته مي‌شود. لذا مذهب به عنوان بخش مهمي از زندگي ايلاميان تاثيرات مستقيمي در شكل گيري و رشد فرهنگ ايلامي داشته است؛ و شايد بدون توجه به مذهب، تمدن ايلام هيچ گاه به چنين پايه‌اي از پيشرفت نمي‌رسيد.

Elam civilization geographically includes Southwest area of Iran. This civilization that resisted the recurrently attack during several millenniums was finally destroyed by Assyrian Empire Assur Banipal in 646 BC. In this article an attempt was made to study the effect of religion on Elamite art and culture and people life, based on an archaeological remains and pieces of evidence found in southwest Iran, Elamite teritory. In order to recognize the importance of religion to Elam people and the possible influence of their neighbor countries. first, we study religion in Elam. then in order to understated archaeological remains better, some points will be made about religious ceremonies. Also a number of Elamite main religion centers have been mentioned and some pointes have been made about the impact of Elamite religion on the formation and evolution of arts such as music, sculpture, architecture, base on relief. Finally, it will be evident that religion as an important part of people’s life has had a direct impact on the formation, and development of Elam: culture; that without religion, perhaps Elam civilization would have never progressed so much.