روش شناسي برنامه ريزي انرژي

A Prologue On Energy Planning Methodology

با توجه به نقش انرژي به عنوان يكي از نهاده هاي اصلي توليد، هرگونه تصميم گيري در اين زمينه اقتصاد كشورها را تحت تاثير قرار مي دهد. بر اين مبنا، تصميم گيري در مورد آن نيازمند اطلاع از شرايط عرضه و تقاضاي انرژي و پيش بيني و برآورد روند آنها در كنار تغييرات تكنولوژيك در عرضه، تبديل و مصرف انرژي است. اين امر يك برنامه ريزي جامع،گسترده و پيچيده را نيازمند است كه از آن با عنوان برنامه ريزي انرژي ياد مي شود. برنامه ريزي انرژي به مجموعه فعاليت هايي اطلاق مي شود كه در سطح كلان مطالعه ارتباط متقابل بين بخش انرژي و ساير بخش هاي اقتصادي اجتماعي با تاكيد بر ملاحظات زيست محيطي جهت ايجاد هماهنگي بين عرضه و تقاضا و سيستم هاي انرژي در مناطق مختلف در سطوح محلي، ملي، منطقه اي و جهاني با ارزيابي محدوديت هاي سيستم انرژي است.گسترش قابل توجه روش هاي رياضي و تكنيك هاي محاسبه در كنار سرعت روزافزون پيشرفت هاي سخت-افزاري و نرم افزاري رايانه اي و گسترش روش هاي جمع آوري آمار كه به افزايش كميت و كيفيت آمار و داده هاي دنياي واقع منجر شده است، ابزارهاي مناسبي را در زمينه برنامه ريزي انرژي فراهم آورده و به بهبود آنها كمك شاياني نموده است. با توجه به اينكه ايران سهم بالايي از منابع انرژي دنيا را در اختيار دارد ولي با توجه به روند مصرف حامل هاي انرژي در مقايسه با استانداردهاي جهاني و پايين بودن نرخ بازده انرژي در كشور، برنامه-ريزي انرژي در سطح ملي و محلي از الزامات سياستگذاري بخش انرژي مي باشد. در اين مقاله ضمن معرفي ابزارها و مفاهيم اساسي در برنامه ريزي انرژي، طبقه بندي مدل هاي انرژي برحسب رويكرد مدل به لحاظ استقرايي يا قياسي بودن، افق زماني، پوشش بخشي، رويكرد مدل به لحاظ استفاده از روش‌هاي بهينه‌يابي يا شبيه‌سازي، سطح همفزوني و پوشش جغرافيايي مدل ها مورد بررسي قرار مي گيرد. از معيارهاي ديگر طبقه‌بندي مدل‌ها مي‌توان به روش‌هاي رياضي مورد استفاده، شدت نياز به داده‌ها و اطلاعات، درجه پيچيدگي مدل، و انعطاف‌پذيري اشاره كرد.

Energy decisions have intensive impacts on national economies. Any energy decision needs information about energy demand and energy supply trends and their projections. It also needs information about technological changes in supply, transformation and consumption sectors. All of that information is needed in comprehensive energy planning. Energy Planning can be defined as a process of developing long-range policies to improve energy decisions through demand and supply balancing respect to environment and help guide the future of a local, national, regional or even the global energy system. Rapid progress made in the field of electronic data processing has led to a boom of computerized tools in the field of energy planning as much as in any other areas of systematic analysis. To this main emphasis is on the balancing production, transformation and distribution of energy commodities respect to environmental considerations. As statistics indicate, Iran has a considerable share of worldʹs energy resources but in one hand energy consumption in Iran is more than worldʹs standards and the other hand, low energy efficiency shows necessity of energy planning in national and local level. So this paper takes the description of energy planning issues and their methodologies. To this energy planning models and tools and their development are introduced briefly