بررسي تنوع ژنتيكي برخي از جمعيت‌هاي بومادران زرد (Achillea biebersteinii Afan.) ايران با استفاده از نشانگرهاي مولكولي RAPD

Investigation of genetic diversity in populations of Achillea biebersteinii Afan. from Iran using RAPD molecular markers

در اين مطالعه از نشانگرهاي مولكولي RAPD براي تعيين تنوع ژنتيكي 39 ژنوتيپ متعلق به 25 جمعيت بومادران زرد (Achillea biebersteinii Afan.) ايران استفاده شد. از تعداد 18 آغازگر مورد استفاده، تعداد 322 باند قابل تشخيص مشاهده شدند كه 6/86% از آنها (تعداد 279 باند) در بين ژنوتيپ‌هاي مختلف چندشكلي نشان دادند. تعداد متوسط باندهاي بدست‌آمده به ازاي هر آغازگر 9/17 بود. مجموع قدرت تفكيك كل آغازگرها 147 بود كه هر كدام به‌طور ميانگين قدرت تفكيك 17/8 را نشان دادند. در بين آغازگرهاي مورد استفاده بيشترين مقدار قدرت تفكيك مربوط به آغازگر BA03 به ميزان 67/16 بود. براي تعيين ميزان تشابه بين ژنوتيپ‌ها، از ضريب تشابه جاكارد استفاده گرديد. بيشترين ميزان تشابه ژنتيكي (95/0) بين ژنوتيپ‌هاي محمدشهر-2 و محمدشهر-5 و كمترين تشابه ژنتيكي بين ژنوتيپ‌هاي مشكين‌شهر-2 و پيرانشهر-1 و نيز مشكين‌شهر-6 و پيرانشهر-1 به ميزان 24/0 مشاهده گرديد. تجزيه خوشه‌اي با استفاده از الگوريتم UPGMA انجام و دندروگرام آن ترسيم گرديد. در دندروگرام حاصل ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي در 15 گروه اصلي طبقه‌بندي شدند. دندروگرام بدست‌آمده تا حدود زيادي با تنوع جغرافيايي همخواني داشت. در نهايت ژنوتيپ‌هاي پيرانشهر-1 و تنگه‌گل-2 بيشترين تفاوت را با ساير ژنوتيپ‌ها نشان دادند، به‌طوري‌كه در گروه‌هاي كاملاً مجزايي قرار گرفتند و بيشترين شباهت (تشابه بالاي 90/0) ميان ژنوتيپ‌هاي جمعيت محمدشهر مشاهده شد. در مجموع نتايج اين مطالعه وجود تنوع ژنتيكي در حد نسبتاً بالايي را در بين ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي نشان داد. همچنين نتايج اين پژوهش، بيانگر كارآمدي نشانگرهاي RAPD در ارزيابي تنوع ژنتيكي و مديريت ژرم‌پلاسم ژنوتيپ‌هاي گونه مورد مطالعه مي‌باشد.

Genetic diversity of 39 genotypes from 25 populations of Achillea biebersteinii Afan., collected from different parts of Iran, were evaluated using random amplified polymorphic DNA (RAPD) data. From a total of 18 primers used, 322 recognizable RAPD bands were detected of which 279 were polymorphic (86.6%). The average number of bands per primer was 17.9. Total resolving power was 147 with the mean of 8.17. Among the primers, maximum resolving power was recorded for the primer BA03 (16.67). Jaccard’s similarity index was used for measuring genetic similarities among the genotypes. The highest similarity (0.95) was found between Mohammad Shahr-2 and Mohammad Shar-5 genotypes, whereas the lowest was observed between Meshkin Shahr-2 and Piran Shahr-1, and also Meshkin Shahr-6 and Piran Shahr-1 (0.24). UPGMA algorithm was used for cluster analysis. Cluster analysis separated the 39 genotypes into 15 main groups. The obtained clusters based on RAPD markers to some extent matched with the geographical origin of the studied populations of A. biebersteinii. Genotypes of Piran Shahr-1 and Tangehgol-2 showed the highest difference to the other genotypes and classified in separate groups, and maximum similarity was observed among the genotypes of Mohammad Shahr population with over 0.90 similarity. Results showed a high level of genetic diversity among the investigated genotypes. The results also indicated that RAPD technique was a suitable approach for assessing genetic diversity and germplasm management in populations of the species.