تجزيه و تحليل روابط صفات مورفولوژيك در ژنوتيپ هاي Festuca arundinacea تحت تيمار تنش و عدم تنش خشكي

Relationship of morphological traits in tall fescue genotypes grown in normal and drought stress conditions

در اين مطالعه با استفاده از تجزيه رگرسيون، تجزيه مسير و تجزيه به عامل ها روابط بين صفات مورفولوژيك در 75 ژنوتيپ فسكيوي بلند تحت تيمار تنش و عدم تنش خشكي طي سال هاي 1390 و 1391مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصل از تجزيه واريانس صفات نشان داد كه تنش خشكي بر تمام صفات مورد بررسي در اين آزمايش بجز روز تا خوشه-دهي و ارتفاع گياه، تاثير معني داري داشت. بين ژنوتيپ ها از نظر همه صفات مورد بررسي اختلاف بسيار معني‌داري مشاهده گرديد كه نشان از تنوع بالا در ژرم پلاسم مورد مطالعه داشت. بين عملكرد علوفه خشك چين اول و دوم با بيشتر صفات در هر دو شرايط شاهد و تنش خشكي همبستگي معني داري مشاهده گرديد. نتايج حاصل از رگرسيون مرحله اي نشان داد كه در حالت شاهد سه صفت قطر يقه بعد از برداشت اول، تعداد خوشه بارور و روز تا گرده افشاني و در حالت تنش خشكي سه صفت تعداد خوشه بارور، قطر يقه و ارتفاع گياه مهمترين اجزاي عملكرد علوفه بودند. تجزيه مسير توانست اثرات مستقيم و غيرمستقيم صفات بر عملكرد علوفه را مشخص نمايد. قطر يقه و تعداد خوشه بارور بيشترين تاثير مستقيم را بر عملكرد علوفه داشتند. نتايج تجزيه به عامل ها نشان داد كه 4 عامل پنهاني در حالت شاهد و تنش خشكي بر عملكرد تاثير دارند كه به‌ترتيب 80 و 77 درصد از تغييرات را توجيه نمودند. در عامل اول صفات تعداد خوشه بارور، عملكرد علوفه تر، عملكرد علوفه خشك و قطر يقه داراي بار عاملي بالاتري بودند. در عامل دوم صفات روز تا خوشه دهي و روز تا گرده افشاني بار عاملي بيشتري داشتند.

Relationships between different morphological traits were assessed on 75 tall fescue genotypes under moisture stress and non-stress conditions, using several multivariate statistical methods including regression analysis, path analysis and factor analysis during 2011 and 2012. Results showed that drought stress significantly affected all the studied traits except for days to ear emergence and plant height. There were significant differences among the genotypes for all the studied traits indicating a broad genetic diversity in the germplasm. Correlation coefficients of dry forage yield of the first and second cuts with most of the recorded traits under moisture stress and non-stress conditions were significant. The results of stepwise regression showed that crown diameter, days to pollination and the number of fertile spikes contributed in 63% of observed variation for forage production under non stress condition. Under stress condition, the number of fertile spikes, crown diameter and plant height contributed in 73% of the observed variation for forage production. Path analysis indicated that crown diameter and number of fertile spikes had the strongest direct effects on forage yield. Factor analysis for all of the traits revealed four factors under non-stress and stress conditions which justified 80 and 77 percent of the total variation, respectively. In factor number 1 traits such as forage yield, number of fertile spikes and crown diameter and in factor 2, days to ear emergence and pollination had the highest factor loads.