عوامل تعيين كننده نقدينگي در سطح بنگاه هاي توليدي- يك رويكرد تقاضاي پول

The Factors Determining Liquidity at the Level of Production Enterprises: Demand for Money Approach

در پژوهش حاضر، با استفاده از مباني اقتصاد خرد و براي اولين بار در كشور، تخمين و ارزيابي عوامل موثر بر نقدينگي در بنگاه هاي توليدي انجام شده است. براي اين منظور، تابع تقاضاي بنگاه ها براي پول، با استفاده از اطلاعات صد و شصت و يك شركت توليدي پذيرفته شده در بورس و اوراق بهادار تهران، در دوره زماني 89-1379 (شامل دو برنامه پنج‌ساله سوم و چهارم) برآورد شده است. نتايج تجربي حاصل از فن داده هاي تابلويي متوازن، بيانگر وجود صرفه هاي ناشي از مقياس در تقاضاي حقيقي پول در سطح بنگاه هاي توليدي است. همچنين در بنگاه هايي كه هزينه دستمزد بيشتري وجود دارد، تراز حقيقي پول بالاتري نگهداري مي‌شود. علاوه بر اين، با معرفي "شاخص دسترسي به منابع بانكي" در تابع تقاضاي پول، برآوردها نشان داده است كه در بنگاه هاي با دسترسي بيشتر به منابع بانكي، تراز حقيقي كمتري نگهداري مي شود. علاوه بر اين، تخمين‌هاي مربوط به ضرايب نرخ سود (بهره) بيانگر آن است كه ميانگين وزني نرخ سود سپرده ها و نرخ سود تسهيلات بانكي، به لحاظ آماري متغيرهاي معناداري براي جانشيني هزينه فرصت پول در پژوهش حاضر نيست و به همين دليل براي تحليل اثر سياست پولي بر رفتار نقدينگي بنگاه هاي توليدي لازم است متغيرهاي ديگري در توسعه مدل مورد استفاده قرار گيرد.

For the first time in the country, this research employs microeconomic fundamentals in a try to estimate and assess the factors that affect the liquidity in production enterprises. For this purpose, the enterprisesʹ demand for money function were estimated with the data related to 161 production enterprises accepted to Tehran Stock Exchange within the 2000-2010 period including the third and fourth five-year development plans of Iran. The empirical results of balanced panel data method indicate the economies of scale in the real demand for money at the level of production enterprises. Meanwhile, more real money balances are kept in the enterprises that have undergone more wage costs. Additionally, estimates illustrate that if the ‘access to banking resources indicator’ is introduced to the demand for money function, less real money balances are kept in the enterprises that have more access to the banking resources. It should be added that estimates of interest rate coefficients indicate that the average weight pertaining to the interest rate of deposit accounts as well as that of the banking facilities are not statistically significant variables for substituting with money opportunity cost in this research; therefore, some other variables are needed for developing the model of the study in order to analyze the impact of monetary policy on the liquidity behavior of the production enterprises.