شيوه‌هاي بازنمايي مصرف در فيلم‌هاي سينمايي دوره سازندگي

The Ways of Representation of Consumption in Cinematic Films of the Reconstruction Era

از رويكرد جامعه‌شناختي، فيلم‌ها تصورات ما درباره مسايل بنيادين اجتماعي، اقتصادي و سياسي را بازنمايي مي‌كنند و به‌شيوه‌هايي كه ما درباره اين مسايل مي‌انديشيم، شكل مي‌دهند. در ميان مسايل بنياديني كه فيلم‌ها به‌بازنمايي و برساخت آنها مي‌پردازند مقوله مصرف از جايگاه مهمي برخوردار است كه در مناسبات شخصيت‌هاي فيلم‌ها با كالاهاي مصرفي تجلي مي‌يابد. مقاله حاضر مي‌كوشد تا چگونگي بازنمايي مصرف در فيلم‌هاي سينمايي دوره سازندگي را مورد مطالعه قرار دهد. پرسش اصلي پژوهش حاضر اين است كه مصرف چگونه در فيلم‌هاي سينمايي دوره سازندگي (1368 تا 1375)، بازنمايي و با هويت‌هاي اجتماعي كنشگران فيلم‌ها گره خورده است؟ روش تحقيق در اين مطالعه، روش تحليل نشانه‌شناسي است كه با به‌كارگيري آن، چهار فيلم سينمايي ساخته‌شده در اين دوره مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهند كه در فيلم‌هاي سينمايي اين دوره، مصرف دلالت‌مند شرم‌زدگي است؛ بدين معنا كه شخصيت‌هاي فيلم‌ها از مصرف‌گرايي خود شرمسارند و ضمن نگاه به مردم فقير طبقه پايين و مصرف محقرانه آنها، خود را سرزنش مي‌كنند.

From sociological point of view, films represent our conceptions of fundamental social, economic and political problems and shape the ways we think about these problems. Among the fundamental problems that film represents, the issue of consumption is of high significance which is reflected in the relationship of film personages with the consumer goods. The present article is an attempt to explain the way of representation of consumption in cinematic films of the Reconstruction Era. The main question of the present paper is: how consumption is represented and intertwined with the social identity of the actors in the cinematic films of the Reconstruction Era (1989-1996) Research methodology employed in this research is semiotics through which four films produced during the period under study have been analyzed. The findings of the research indicate that connoted consumption is shameful, i.e. the personages of the film are shameful of their own consumerism and censure themselves when they look at the poor people of the lower stratum and their low consumptions. Keywords: Consumption, Social Identity, Class Difference, Representation, Semantology, Cinema, Film, Reconstruction Era.