عوامل موثر بر به‏كارگيري عمليات حفاظت خاك از سوي كشاورزان استان ايلام

Factors Affecting Using Soil Conservation Practices (SCDs) by Farmers in Ilam Province

هدف اصلي اين تحقيق بررسي عوامل موثر بر به‏كارگيري عمليات حفاظت خاك از سوي كشاورزان استان ايلام است. جامعه آماري اين تحقيق شامل تمام كشاورزان استان ايلام است (N=58336). با توجه به فرمول نمونه‏گيري كوكران، تعداد 137 نفر از آن‏ها براي نمونه انتخاب شدند كه براي اعتبار بيش‏تر يافته‏ها تعداد 250 پرسشنامه به روش نمونه‏گيري طبقه‏‏اي تصادفي با انتساب متناسب توزيع و در نهايت 228 پرسشنامه تكميل و بازگردانده شد. ابزار اصلي تحقيق پرسشنامه‏اي بود كه روايي آن توسط پانل متخصصان و پايايي آن توسط ضريب آلفاي كرونباخ تاييد شد (? > 0.7). تجزيه‌و‌تحليل داده‏ها با نرم‏افزار SPSS اجراشد. نتايج نشان داد كه بيشتر (1/67 درصد) كشاورزان استان ايلام عمليات حفاظت خاك را در حد متوسط و كم به‌كار مي‏گيرند. نتايج مقايسه ميانگين‏ها نشان داد كه بين به‌كارگيري عمليات حفاظت خاك از سوي كشاورزان براساس متغيرهاي عضويت داشتن يا نداشتن در نهادهاي روستايي و دريافت كردن يا نكردن وام براي اجراي عمليات حفاظت خاك اختلاف معني‏داري وجود دارد؛ همچنين نتايج تحليل همبستگي نشان داد كه بين متغيرهاي ميزان زمين كشاورزي، ميزان درآمد سالانه، ميزان سواد كشاورزان، تعداد دفعات شركت در كلاس‏هاي آموزشي- ترويجي، ميزان استفاده از منابع و كانال‏هاي ارتباطي و اطلاعاتي، دانش در مورد عمليات حفاظت خاك و نگرش به عمليات حفاظت خاك با به‏كارگيري عمليات حفاظت خاك رابطه مثبت و معني‏داري در سطح يك درصد وجود دارد. در پايان، نتايج تحليل رگرسيون چندگانه به روش گام‌به‌گام نشان داد كه سه متغير نگرش به عمليات حفاظت خاك، تعداد دفعات شركت در كلاس‏هاي آموزشي- ترويجي و ميزان زمين كشاورزي 2/56 درصد از تغييرات واريانس متغير وابسته به‏كارگيري عمليات حفاظت خاك از سوي كشاورزان مورد مطالعه را تبيين كرد.

This study aimed at explaining factors affecting the application of soil conservation practices (SCPs) among farmers in Ilam province. Statistical population of this study consisted of all farmers in Ilam province (N=58336). Using Cochranʹs sampling formula, 137 farmers were selected as a sample, for increasing findings reliability, 250 questionnaires distributed with applying proportionally stratified random sampling method. Ultimately 228 questionnaires completed and analyzed by SPSS software. The instrument of the study was a questionnaire which its validity was confirmed by a panel of experts and its reliability was established by calculating Chronbachʹs Alpha Coefficient (? > 0.7). Data was analyzed by SPSS software. Results showed that majority (67.1%) of farmers applied the SCPs in moderate and low level. Results of means comparison showed that there is significant difference between application of SCPs by farmers in the terms of variables of membership or non-membership in the rural organizations and receiving or not receiving loans for implementing SCPs. Also, results of correlation analysis showed that application of SCPs by farmers significantly correlated with the amount of farming land, amount of annual income, level of farmers education, the number of participation in extension-education courses, amount of using information and communication channels and resources, and knowledge and attitude toward SCPs (P < 0.01). Finally, results of stepwise multiple regression analysis showed that three variables of attitude toward SCPs, number attending extension- education courses, and amount of farming land account for 56.2 percent of dependent variable (SCPs) variances among farmers in study area.