بررسي نقش مولفه هاي منظر شهري در ارتقاي سطح احساس امنيت در فضاهاي عمومي شهري )نمونه مورد مطالعه، محله اوين تهران(

Reviewing the Role of Appearance of Urban Places in Promoting Security Feeling in Public Places (Case Study: Evin Neighborhood in Tehran)

امنيت به عنوان يكي از نيازهاي اساسي شهروندان در ساختارهاي شهري به شمار رفته و از اهميت ويژه اي به واسطه در برگيري احساس آرامش و آسايش محيطي براي شهروندان برخوردار است. از اين رو در مطالعات و پژوهش هاي شهري همواره امنيت به عنوان كيي از شاخص هاي مهم يكفيت زندگي مورد توجه برنامه ريزان و شهرسازان قرار گرفته و در اين خصوص نظريه هاي متنوعي نيز ارايه شد هاست. فضاهاي عمومي شهري نيز به عنوان بستري اجتماعي كه همواره مورد استفاده عموم شهروندان بدون هيچ محدوديتي قرار مي گيرد در صورت دارا بودن احساس امنيت علاوه بر آنكه آرامش را براي شهر به ارمغان م يآورد، سطح تعاملات و فعالي تهاي اجتماعي ساكنين شهر را نيز افزايش و در نهايت احساس مطلوبيت و رضايت محيطي را در شهروندان تقويت م ينمايد. در اين پژوهش پس از بررسي مباني نظري مرتبط با منظر شهري با تدقيق در سه بعد ادراك، فعاليت و فرم در شكل گيري منظر مطلوب، مولفه هاي «حس مكان « ،» هويت مكان « ،» خاطره انگيزي « ،» خوانايي و تصويري روشن از محيط « ،» ادراك عمومي و لذت بصري » و «فرم و ريخت » به عنوان شاخص هاي منظر شهري براي سنجش احساس امنيت شهروندان در فضاهاي عمومي شهري بدست مي آيد. اين پژوهش در حوزه ادبيات نظري، كي «تحقيق تجربي » و در حوزه «مطالعات ميداني »، داراي «روش پيمايشي » با «ابزار گردآوري داده » به صورت «پرسشنامه » م يباشد. در زمينه «تحليل اطلاعات » با استفاده از تحليل كمي روابط بين «احساس امنيت » و «منظر شهري »روش تحقيق علّي و همبستگي اتخاذ شده است. نتايج مطالعات نشان مي دهد عل يرغم وجود امنيت، احساس امنيت در محدوده مورد مطالعه از ديد ساكنين، پا يي نتر از سطح متوسط ارزيابي شده است. براساس مدل احساس امنيت در سطح دوم، شش معيار هويت مكان،خاطره انگيزي، فرم و ساختار، حس مكان، خوانايي، ادراك عمومي و بصري، سازنده احساس امنيت بر اساس منظر شهري هستند. ميانگين احساس امنيت در دو معيار خوانايي و ادراك عمومي و بصري بالاتر از ميانه نظري و در چهار معيار ديگر پا يين تر از ميانه نظري ارزيابي شده است. لذا مي توان اين گونه جمع بندي كرد كه در محدوده نمونه موردي)محله اوين( شهروندان مشاركت كننده در پژوهش، خوانايي و ادراك عمومي و بصري را در احساس امنيت خود موثرتر دانسته اند. و به ترتيب در اين دو مولفه جه تيابي و وجود راهنما و ايمني و نفوذپذيري بصري شاخص تر هستند.

Security is considered as one of the substantial needs of citizens in urban structures, and is of high importance in terms of security feeling on the part of citizens. Hence, the issue of security has been always one of the important constituents of life quality, it has been always focused on by urban planners and designers, and numerous theories have been introduced on the issue. Public places in cities are social platforms used by citizens without any limitation. When peace and tranquility is established in the public places, citizens may interact with each other much better, and as a result sense of satisfaction is reinforced on the part of citizens. After reviewing the theoretical tenets of public places while scrutinizing three aspects: cognizance, activity and form in establishing a desirable appearance for public places; and constituents such as "place feeling", " place identity", "reminiscence", " a clear image of the environment", " public cognizance and visual enjoyment", "shape and form" are the benchmarks which can make individuals feel relaxed in public places in cities. The present research is an "empirical research" in the theoretical literature, and is of survey type along with questionnaire as the tool for collecting data in the area of field survey. With regard to data analysis through quantitative analysis of the relationshipbetween" security feeling" and " appearance of public places" cause and effect research method and correlation method is adopted. The results of the studies indicate that despite existence of security, according to the citizensʹ view the level of security feeling in the understudy neighborhood is lower than the average level. According to the security feeling in the second level, there are six criteria that contribute to the formation of security feeling: place identity, reminiscence, form and structure, place feeling, cognizance, public and visual cognizance. The average security feeling in the two criteria-cognizance and public and visual cognizance- is higher than theoretical mean, while in the other four criteria it is lower than theoretical mean. Therefore, the citizens of Evin neighborhood taking part in the case study are of the opinion that cognizance and public and visual cognizance have significant impact on their security feeling. As a result, in these two constituents, direction finding and guiding signs, and safety and visual penetrability are more prominent.