فقر خانواده و زنان شهري (با تاكيد بر كلانشهر تهران)

Family poverty and urban women in Tehran

اين مقاله با استفاده از يافته هاي قابل دسترس به مطالعه ي فقر خانواده و زنان شهري مي‌پردازد. مباحث مقاله در دو بخش ارايه شده است: نخست ادبيات و مطالعات مرتبط با فقر و سپس ويژگيهاي اقتصادي و اجتماعي زنان، فقر و نابرابري جنسيتي در شهر بويژه در كلان شهر تهران مطالعه شده است. مقاله استدلال مي كند كه كلان‏شهرهايي مانند تهران، به دلايل متعدد چون مهاجر‏پذيري فزاينده، عدم تناسب امكانات و تسهيلات عمومي، اقتصادي و اجتماعي با رشد فزاينده ي جمعيتي، فقدان سياستهاي كارآمد حمايتي، نبود يا ناكارآمدي نهادهاي حمايتي، نابرابري فزاينده و محدود بودن فرصتهاي شغلي با مظاهر عريان نابرابري و فقر جنسيتي آشكار مواجهند. نتايج تحقيقات نشان مي‌دهد كه 42 درصد جمعيت شهر تهران زير خط فقر هستند. از نظر نابرابري درآمدي تفاوتهاي چشمگيري در بين خانوارهاي زن سرپرست در بين مناطق شهر تهران مشاهده مي‏شود. تفاوت در نابرابريهاي مولفه هاي اصلي رفاه خانوارها، يعني تغذيه، بهداشت، آموزش و مسكن، هم در بين مناطق مختلف شهر تهران بسيار چشمگير است و هم قدر مطلق بعضي از آنها همچون مسكن، آموزش و بهداشت بسيار زياد است. بعلاوه، فقر و محروميت زنان مولفه‌هاي چندبعدي‌اند؛ زنان از جمله زنان فقير گروهي ناهمگنند؛ با توجه به متغير بودن مكاني و زماني وضعيت جوامع شهري، نياز به رويكرد پويا و انعطاف‌پذيري براي مشخص كردن الگوهاي تحرك احتماعي يا گرفتار شدن در گرداب فقر هم براي زنان و هم براي مردان وجود دارد.

This paper analyses the family poverty among urban women in Tehran using available secondary data. The analysis is presented in two parts. In part one the related poverty literature has been reviewed. In the second part, the paper sets to probe the economic and social characteristics of gender inequality in Tehran. The paper argues that metropolis city of Tehran has been faced with an unprotected inequality among women due to ever increasing immigration, an imbalance of public facilities with population growth, the lack of efficient assistance policies, and limitations of job opportunities. The results indicate that 42 percent of Tehran population lives under the poverty line. There is a considerable regional income inequality among female-headed households. It also suggests that there are inequalities in terms of nutrition, health, education and housing conditions. In addition, the women poverty has been multidimensional; women poverty including women headed households are heterogeneous; the determination of the patterns of social mobility or involvement in poverty, both for men and women, needs potential and flexible approach due to variability of their time and space situations.