اثر شدت آتش‌سوزي بر ماكروفون خاك در جنگل هاي شاخه‌زاد بلوط ايراني

Effect of fire severity on soil macrofauna in Manna oak coppice forests

در اين پژوهش با نگرش به ارزش اكوسيستم هاي جنگلي زاگرس و آتش سوزي هاي اخير، بر هم كنش شدت آتش سوزي، ويژگي هاي خاكي و ماكروفون خاك بررسي شد. براي اين منظور سه شدت آتش سوزي: سوختگي ضعيف مربوط به كف جنگل (بيرون جست گروه ها)، سوختگي ميانه و شديد در درون جست گروه ها در نظر گرفته و به‌ترتيب با كف جنگل (بيرون از جست گروه ها) و درون جست‌گروه ها در جايگاه آتش سوزي نشده سنجش شد. براي هريك از تيمارهاي گفته شده 15 نمونه 50×50 و ژرفاي 20 سانتي متر به روش تصادفي و در راستاي ترانسكت هايي در دو جايگاه آتش سوزي شده و آتش سوزي نشده پياده شد. ماكروفون خاك به روش دستي جدا و پس از شناسايي، گروه‌بندي شدند. نمونه برداري از ماكروفون خاك در دو زمان شامل 13 ماه (پاييز) و 20 ماه (بهار) پس از آتش سوزي انجام شد. يافته ها نشان داد كه در آتش سوزي ضعيف نه تعداد كل ماكروفون خاك تغيير معني داري داشت و نه ويژگي‌هاي مورد بررسي خاك ولي در سوختگي شديد كاهش معني-داري در ماكروفون خاك ديده شد و ويژگي هاي خاك نيز تغيير معني داري داشت. يافته هاي آناليز متعارفي تطبيقي (CCA) نشان داد كه كرم خاكي و ماهي نقره اي با فاكتورهاي ژرفاي لاشبرگ، كربن آلي، نيتروژن و رطوبت خاك همبستگي مثبتي دارد. در سوختگي ميانه و شديد نابود شدن كرم خاكي و ماهي نقره اي با كاهش فاكتورهاي بالا همراه بود كه در اثر سوختگي ايجاد شده بود.

Regarding the importance of Zagros forest ecosystems and the recent wildfires, interaction between fire severity and soil properties and macrofauna was investigated in this study. For this purpose three burning severity levels including: low (occurred at forest floor or outside oak sprout clumps), moderate and high severity (occurred inside the oak sprout clumps) were considered and compared respectively to control plots inside and outside the oak sprout clumps. Fifteen 0.5 × 0.5× 0.2 m. sample plots were randomly selected for each above-mentioned treatment along transects in the both burned and control blocks. Sampling was performed for two times, including 13 months (autumn) and 20 months (spring) after fire. Soil macrofauna were hand sorted and classified after their determination. Results indicated that low burning level changed neither the soil properties nor the macrofauna total number, whereas high burning level changed significantly both the macrofauna total number and the soil properties. Presence of earthworm and silverfish was positively correlated to litter thickness, soil organic carbon, nitrogen and moisture, based on canonical correspondence analysis (CCA), whereas elimination of earthworm and silverfish was positively correlated to decrease of the soil and litter properties at moderate and high burning levels.