مروري بر مفهوم و ساختارحقوق باروري و جنسي در اسناد بين المللي حقوق بشر

A Review of the Concept and Structure of Sexual and Reproductive Rights in International Human Rights Documents

مقدمه: ناخوشي هاي ناشي از نقض حقوق باروري و جنسي، بخش قابل توجهي از بار بيماري ها در زنان و مردان سنين باروري را در جهان به خود اختصاص مي دهد. با توجه به نو ظهور بودن مفهوم، وسعت ساختار و چالش هاي موجود در تحقق حقوق باروري و جنسي، مطالعه حاضر با هدف مروري بر تاريخچه، مفهوم و مهمترين اجزاي ساختاري حقوق باروري و جنسي در راستاي افزايش آشنايي ارايه دهندگان خدمات سلامت انجام شد. روش كار: دراين مطالعه مروري، مرور مستندات در بازه زماني 1946 تا 2013 و با جستجو در پايگاه هاي اطلاعاتي PubMed، Google Scholar و وب سايت سازمان هاي بين المللي با استفاده از كليد واژه هاي حقوق باروري، حقوق جنسي، سلامت باروري، سلامت جنسي و حقوق بشر صورت گرفت. مقالات، گزارش ها و انتشارات رسمي سازمان بهداشت جهاني، سازمان ملل متحد، فدراسيون بين المللي تنظيم خانواده، بنياد سازمان ملل متحد براي فعاليت هاي جمعيتي، مركز حقوق باروري، موسسه گات ماچر و موسسه غير انتفاعي آيبيس به ميزان جمعا 11 بيانيه و كنوانسيون و 4 سند فرهنگي مورد مرور قرار گرفت. همچنين نتايج حاصل از تحليل محتواي قرآن كريم در اين مرور مورد استفاده قرار گرفت. يافته ها: مفهوم حقوق باروري و جنسي، به توانايي تمام افراد در تنظيم باروري و بهره بردن از يك رابطه جنسي ايمن و رضايت بخش دو طرفه ‌فارغ از تبعيض، اجبار و خشونت اشاره دارد. ساختار اين حقوق متشكل از حق انتخاب در ازدواج و تشكيل خانواده، حق تصميم گيري در خصوص فرزند آوري، حق تصميم گيري جنسي فارغ از تبعيض و خشونت و حق آگاهي از اطلاعات و آموزش هاي لازم مي باشد. نتيجه گيري: حقوق باروري و جنسي با دو ركن اصلي حق انتخاب و تصميم گيري در زمينه سلامت باروري و جنسي فارغ از تبعيض، اجبار و خشونت و حق دسترسي به اطلاعات و آموزش، دربردارنده تامين سلامت باروري و جنسي افراد مي باشد. پيچيدگي هاي مفهوم بين المللي حقوق باروي و جنسي، ضرورت انطباق آن با بستر فرهنگي و اجتماعي جامعه ايران را مطرح مي كند.

Introduction: Reproductive ill-health related to the violation of sexual and reproductive rights has accounted for a significant part of the global disease burden in women and men of reproductive ages. The novelty of concept, its large domain and the current challenges in realization of sexual and reproductive rights led to carrying out this review in order to look at its history, concept, and the most important structure to enhance health care providersʹ awareness on this concept. Methods: This review was carried out in the period of 1946–2013 by searching in PubMed, Google Scholar, as well as websites of various international relevant organizations using key words including "reproductive rights", "sexual rights", "reproductive health", "sexual health", and "human rights". Articles, reports, and official publications of World Health Organization, United Nations, International Planned Parenthood Federation, United Nations Fund for Population Activities, Center for Reproductive Rights, Guttmacher Institute, and Ibis international nonprofit organization (totally, 11 deceleration and conventions, and 4 cultural documents) were reviewed. Also the findings of Quranʹs content analysis were included in this study. Results: The concept of sexual and reproductive rights implies that all people are able to regulate their fertility and enjoy a mutually satisfying and safe relationship free from discrimination, coercion, and violence. The structure of sexual and reproductive rights include the right to choose whether or not to marry and to plan a family, the right to decide whether and when to have children, the right to sexual decision making free from discrimination and violence, and the right to information and education. Conclusion: Sexual and reproductive rights with two main pillars including the right of decision making related to reproductive and sexual health free from discrimination, coercion, and violence and the right of access to information and effective education guarantees sexual and reproductive health of all persons. Complexities in the international concept of sexual and reproductive rights have raised the need to adapt it with socio-cultural context of Iranian society.