ساختار تشبيه در خسرو و شيرين و ويس و رامين

Simli Structure in Khosrow and Shirin, and Veis and Ramin

تشبيهْ اساسي‌‌ترين ركن دستگاه بلاغي است كه تصاوير ديگر مانند استعاره و تشخيص و كنايه از آن ناشي مي‌‌شوند. در اين تحقيق، انواع تشبيهات ويس و رامين و خسرو و شيرين، از وجوه مختلف ـ نظير وجه شبه، ادات تشبيه، حسّي و عقلي بودن، مفرد و مركّب بودن، ساختار ظاهري، بسامد به‌كارگيري تشبيه، تصاوير مشترك در هر دو اثر ـ بررسي و دسته‌‌بندي و مقايسه شده و پس از تطبيق انواع تشبيهات، تحليلي علمي و آماري از آن ارايه شده است. مسيله اصلي پژوهش، مقايسه انواع تشبيهات اين دو اثر از لحاظ وجوه مذكور براي مشخّص كردن ميزان ابتكار و تقليد نظامي از فخرالدّين اسعد گرگاني است. داستان خسرو و شيرين، 5300 بيت است كه در 1005 بيت (19 درصد) تشبيه ديده مي‌‌شود و ويس و رامين با 8300 بيت، 1260 تشبيه (5/15 درصد) دارد. از نكات مهمّ اين تحقيق، وجه شبه‌‌هاي نو و ابداعي در بيشتر تشبيهات نظامي است كه بيانگر ابتكار و خلّاقيّت وي در آوردن معاني و مضامين تازه است. همچنين تصاوير و تشبيهات مشتركي بين هر دو اثر وجود دارد كه نشان‌دهنده بهره‌‌گيري نظامي از مضامين ويس و رامين است.

Simile is the most important principle of rhetorical figures that other principles such as metaphor, metonymy and allusion are caused by it. In this study, different types of imagery have been evaluated, classified, and compared with each other in Veis and Ramin, and Khosrow and Shirin from the various common aspects such as analogies, metaphors, similes, emotionality or rationality, simplicity or complexity, their ostensible structure, the frequency of similes have been uses and etc. and, at the end, a scientific statistical analyses is presented through the comparison of several types of similes. As the main issue of our study, we’ve compared the types of similes, in terms of the aforementioned modes, to determine the rate of innovation and imitation of Nizami from Fakhr al-Din Asʹad Gorgani’s works. The story of Khosrow and Shirin consists of 5300 verses that simile has been used in 1005 verses of it (19 percent). Veis and Ramin also consists of 8300 verses that simile has been used in 1260 verses (15.5 percent). Of the most important aspects of this study are the new and innovative similes Nizami has used in his poems, what shows his ability to create new meanings and themes. Also there are common similes and imageries in the works of both poets; what indicates that Nezami has utilized the themes of Gorgani’s Veis and Ramin repeatedly.