مقايسه روشهاي شيميايي و زيستي در سنتز مواد پرانرژي بوتان‌تري‌اُل‌تري‌نيترات و تري‌آمينو‌تري ‌نيترو‌بنزن

امروزه در فرايندهاي سنتز مواد، فرايندهاي شيميايي قديمي و آلوده كننده، در حال جايگزيني با روشهاي فناوري زيستي مي‌باشد. در مورد مواد منفجره و پرانرژي مي‌توان به روش زيستي در سنتز بوتان‌تري‌اُل‌تري‌نيترات ((BTTN و تري‌آمينو‌تري‌نيترو‌بنزن TATB)) با استفاده از باكتريهاي دستكاري شده ي ژنتيكي اشاره نمود. BTTN با خواص بهتري نسبت به نيتروگليسرين در فرمولاسيون باروتهاي دوپايه و ساير پيشرانه‌ها جايگزين شده است. در سنتز زيستي بوتان‌تري‌‌‌اُل(BT)، ازآنزيمهاي موجود در باكتريهاي سودوموناس فراژي (ATCC 4973)، سودوموناس پوتيدا و اشرشيا كلي (E.coli) و نيز در توليد ايزومرهاي نوع D و L آن، به ترتيب از قندهاي -Dگزيلوز و –L آرابينوز استفاده مي‌شود. BT بوسيله نيتراسيون، براحتي به BTTN تبديل مي‌گردد. TATB يك ماده پر‌انرژي بوده و پايداري حرارتي بالايي دارد. اگر چه اين ماده از روشهاي شيميايي مختلفي قابل سنتز است ولي روش سنتز زيستي از مسير فلوروگلوسينول (PG) ارزانتر مي باشد. در يكي از روشهاي سنتز زيستي، PG از باكتري E.coliو قند –Dگلوكز استفاده مي‌شود و در نهايت PG به دست آمده، طي چند واكنش شيميايي به TATB تبديل مي‌گردد.

Today, in material synthesis, the old and pollutant chemical processes are being replaced by biotechnological methods. Concerning the explosive and high energetic materials, the biosynthesis of butanetriol trinitrate (BTTN) and triamino trinitrobenzene (TATB) by genetically engineered strains of bacteria can be noted. BTTN that has better properties than nitroglycerine is used in double base propellants and other energetic formulations. Pseudomonas.fragi, Pseudomonas.putida and E.coli are used in Butanetriol (BT) biosynthesis. Also, D-xylose and L-arabinose are used to produce its D and L isomers respectively. BT is easily converted to BTTN by nitration. TATB is an energetic material with high temperature stability. Although, it can be synthesised by different chemical methods, its biosynthesis through floroglucinol (PG) is less expensive. E.coli and D-xylose are used for PG biosynthesis and the product can be converted to TATB by some chemical reactions.