تحليل كاركردهاي دلالتي پيكره ي انسان در دستگاه نشانه اي ايران ساساني

The Human Figures in System of Signs in the Sassanid era - Iran

آنچه كه در باره ي هنر ايران ساساني توسط محققان ايراني و خارجي نگاشته شده، بيشتر از جنبه ي معرفي تاريخي و توصيف آثار برجاي مانده اهميت دارند. در كليه ي اين آثار توصيف هاي دقيقي از پيكر هي انساني در نقش برجسته هاي صخره اي، بشقاب هاي فلزي و سكه ها،و اشاراتي به نشانه ها و رمزهاي زيبايي شناسي و اجتماعي مربوطه شده است. اين توصيف ها و تحقيقات تازه اي كه در زمينه ي فلسفه ي سياسي و تفكرات اجتماعي ايران باستان صورت گرفته، زمينه اي مناسب براي تحلل ي زيبايي شناسي جامعه شناختي از هنر ساساني، به ويژه پيكره هاي انساني آن، فراهم كرده است. پيكرهاي انساني به نمايش د رآمده در هنر ساساني، پيش ازآنكه براي ارضاي تمنييات دروني و شخصي قدرتمداران باشند، كاركردي اجتماعي و سياسي داشته اند. آنان را بر پا مي داشتند تا ديده شوند و نقش تداوم بخش و حفاظتي خود را از زندگي رايج ايفا نمايند. هنرمند ساساني در پي پرداخت و خلق يك پيكر انساني با مشخصات واقعي در حالت معمول نبود؛ حتي در پي به تصوير كشيدن جنبه هاي شكوهمند لحظات ويژه ي تاريخي و يا روايتي در فضا و زمان معين نيست؛ لذا ايستا و تغييرناپذير جلوه مي كند؛ هر جز آن نمادي است از يك فرهنگ و اشاراتي به وظيفه، استواري، مشروعيت و تقدير. ساسانيان در گزينش و برپايي قراردادهاي دستگاه نشان هاي پيكر هي انسانيِ مطلوبِ خويش، كه ب هطور عمده تجلي بخش نهادشاه يست، دلال تهاي صريح، ضمني و اسطور هاي را در بستري به وسعت فرهنگ باستاني ايران و فرهن گهاي مجاور به خدمت م يگيرند. نظا مدار و دقيق بودن آن، حاكي از جنب هي آگاهان هاي است كه بنيا نگذاران دولت ساساني در ابتداي قدر تگيري بدان پرداخته و آفريد هاند.

What has been written about the art of the Sassanid era by the Iranian and foreign researchers in books and articles are mainly focused on historical introduction and description of the remains of the artworks of that time. In most of these works, the exact description of the human figures in rock reliefs, metal plates and coins, and references to the signs and symbols of social aesthetics are concerned. These new descriptive and researches which are done on political philosophy and social thought of the ancient time, has provided a proper context to analyze the aesthetic sociological aspect of Sassanid art, especially human figures. Human figures depicted in the Sassanid art, prior to satisfaction of the powerful people’s personal desires, have operated social and political functions. They were settled to be seen, and fulfill their continuative and protecting role to protect the current life. The Sassanid Artists did not make realistic human figures. They did not even seek to portray the glorious aspect of the particular historical moments in a specified space and time. So they appear static and unchangeable; each element is a symbol of a cultural characteristic and it’s referred to a specified function, stability, political legitimacy and destiny. In order to establish a sign system suitable to present humane figures which mainly manifests the royal institutional system, implicit and mythical implications of Iranian ancient culture are served as well as closed cultures. Systematic and accurate device Sassanid sign system indicates a conscious aspect of the founders of the Sassanid government initially planned to have their sovereignty.