داده‎هاي بيوماركري نمونه‎هاي نفت خام و بيتومن استخراج‎شده از سنگ‎هاي منشا واقع در ميدان نفتي مارون

Biomarker data of crude oils and extract bitumens of source rocks in Marun oil field

ميدان نفتي مارون يكي از مهمترين ميادين نفتي ايران در جنوب فروافتادگي دزفول شمالي در كمربند چين‎خورده زاگرس است كه تحت مطالعه ژيوشيمي آلي قرار گرفته است. 23 نمونه بيتومن استخراج شده از سازندهاي مخزن و منشا گرو، گدوان، داريان، كژدمي، سروك، گورپي و پابده از چاه‎هاي متفاوت ميدان نفتي مارون براي اولين بار انتخاب و با دستگاه كروماتوگرافي گازي- طيف‎سنج جرمي (GC-Ms) آناليز و مورد مطالعه ژيوشيميايي و بيوماركري قرار گرفت. به منظور مقايسه بيتومن استخراج‎شده از مخزن بنگستان، تعداد 5 نمونه نفت خام از مخزن بنگستان و يك نمونه از مخزن خامي نيز مطالعه شده است.‌ نسبت‎هاي بيوماركرهاي مختلف از برش‎هاي اشباع و آروماتيك از قبيل نمودار تغييرات استران C29/C27 (R) در برابر نسبت Pr/Ph، تغيير مقادير استران‎هاي C29، C28، C27، وجود مقادير كم شاخص گاماسران، تغييرات نسبت ترپانهاي سه‌حلقه‌اي C22/C21 در مقابل C24/C23، نسبت پايين ترپان‎هاي سه‌حلقه‌اي C26/C25 در برابر مقادير بالاي C31R/C30Hopane، استفاده از نمودار تغييرات نسبت استران C27 (Dia/Dia+Reg) در برابر مقادير Pr/(Pr+Ph) و نمودار استاندارد تغييرات مقادير نسبت دي‎بنزوتيوفن به فنانترن (Dibenzothiophene/Phenanthrene) در برابر نسبت پريستان به فيتان (Pr/Ph) نشان‎دهنده تشكيل آنها از سنگ منشا شيلي-كربناته است.تغييرات نسبت C32-hopane 22S/(22S+22R) در برابر C29-Sterane 20S/(20S+20R)، شاخص متيل‎فنانترن-1 و تغييرات نسبت‎هاي ايزومري 20S/(S+R) در مقابل ????????+???? براي استران ‍C29 نشان مي‎دهد كه سنگ يا سنگ‎هاي مولد نفت خام مخزن بنگستان و خامي وارد پنجره نفتي شده‎اند در حالي كه نمونه‎هاي بيتومن كژدمي، گرو و گدوان در مرحله اوليه تشكيل نفت بوده و نمونه‎هاي آلي گورپي و پابده با قرار گرفتن در محدوده نابالغ، بلوغ كمتري را نسبت به ساير نمونه‎ها نشان مي‎دهند. تغييرات C21/(C21+C29) Sterane ، C27/(C27+ C29) Sterane و MPR در برابر عمق نشان مي‎دهد كه با افزايش عمق، بلوغ حرارتي از نمونه‎هاي پابده و گورپي به سمت كژدمي و گرو افزايش مي‎يابد.

Marun oil field is one of the main Iranian oil field in Dezful Embayment, Zagros area which was studied geochemically in this paper. Twenty three extracts bitumens from different source and reservoir rocks including Garue, Gadvan, Dariyan, Kazhdumi, Sarvak, Gurpi and Pabdeh formations from different oil wells were analyzed by Gas Chromatography Mass Spectrometry (GC-MS), to evaluate their biomarker content. In addition, five crude oils of Bangestan and one crude oil of Khami reservoirs were studied geochemically to compare with extract bitumen. Different saturate and aromatic biomarkers ratios such as C29/C27 (R) vs. Pr/Ph diagram, variation of C27, C28, C29 sterane, low amount of Gammacerane, variation of C22/C21 vs., C24/C23 Tricyclic Terpanes, low amount of C26/C25 in compare with higher amounts of C31R/C30 Hopane, C27 (Dia/Dia+Reg) Diasterane vs. Pr/(Pr+Ph) and standard diagram of Dibenzothiophene/Phenanthrene vs. Pr/Ph indicate that studied oils were generated from shaly carbonates source rock(s). C32-hopane 22S/(22S+22R) vs. C29-Sterane 20S/(20S+20R), methylphenanthrenes Index-1 and C29 20S/(S+R) vs., C29 ????????+???? show that Bangestane and Khami crude oils are situated in oil window while Kazhdumi, Garue and Gadvan organic matter are at the beginning of oil window. Based on different biomarker parameters, Gurpi and Pabdeh samples located in immature zone and show low thermal maturity in compare with other samples. Variation of C21/(C21+C29) Sterans, C27/(C27+ C29) Sterans and MPR value versus depth indicate that thermal maturity increased with increasing depth from Pabdeh and Gurpi to Kazhdumi and Garue samples.